سینما رکس آبادان برای همیشه در تاریخ هنر، سینما، ایران و حتی سیاست این مملکت خواهد ماند. این سینما تا ابد در حافظه دل و ذهن این ملت می‌ماند و هیچگاه فراموش نمی‌شود.
سینما رکس که جزء بهترین سینماهای شهر آبادان بوده است در 28 مرداد 57 در آتش سوخت و جان بسیاری از هموطنان ما را گرفت. قبل از اتفاق 11 سپتامبر و قتل‌عام افسران پلیس سریلانکا در سال ۱۹۹۰، حادثه آتش سوزی سینما رکس بزرگترین حمله ترورستی تاریخ شناخته شده است.
آتش سوزی سینما رکس
سینما در آبادان همیشه طرفداران زیادی داشته است. این شهر به خاطر اینکه شهر صنعتی است همیشه از تفریحات، هنر و تکنولوژی‌های به روز دنیا استقبال می‌کند. به همین جهت سینما که صنعت، هنر و تفریح است در بین مردم آبادان محبوبیت زیادی داشته است.
سینما رکس در سال 1337در خیابان شهرداری آبادان احداث شد. در آن زمان این سینما با سینمای لاله زار تهران آن روزگار مقایسه می‌شد. یک روز قبل از حادثه دلخراش در آبادان، سینمایی در مشهد آتش گرفت که مردم را نگران کرده بود. اما عاشقان سینما نمی‌توانستند از فیلم مسعود کیمیایی دل بکنند.
فیلم های مسعود کیمیایی به‌خصوص فیلم‌های «خاک» و «گوزن‌ها» طرفداران زیادی داشت. فیلم‌های کیمیایی تفسیر هنری از فضای سیاسی- اجتماعی و فرهنگی آن زمان جامعه ایران بود.
سینما رکس آبادان در شب ۲۸ مرداد ۱۳۵۷ و در زمان نمایش فیلم گوزن‌ها در آتش سوخت. حدود 600 نفر در این حادثه قربانی شدند. چهار مرد ساختمان را به سوخت هواپیما آغشته کرده بودند و سپس آن را آتش زدند.
در سال 57 فیلم‌های کیمیایی در زمان اکران سروصدا زیادی برپا می‌کرد. اما آتش سوزی سینما در هنگام پخش فیلم گوزن‌ها مهم‌تر و پرسروصداتر از فیلم کیمیایی شد. خصوصاً اینکه انقلابیون و قدرت حاکمه، با دلایل گوناگون طرف مقابل را به آتش سوزی سینما متهم می‌کردند.
متهمان حادثه سینما رکس آبادان
در حادثه سینما رکس در سال 57 تحقیقاتی صورت گرفت و مشخص شد که این آتش سوزی عمدی بوده است.
حکومت پهلوی در ابتدا متعصبان اسلام را مسئول آتش‌سوزی دانست و سپس اعلام کرد شبه نظامیان اسلامی آتش را آغاز کردند. آنها همزمانی این رویداد با اعتراضات انقلاب ۱۳۵۷ را عامل این اتفاق می‌دانستند.
همین طور انقلابیون، ساواک را مقصر این حادثه می‌دانستند. سید روح‌الله خمینی حادثه سینما رکس آبادان را «شاهکار بزرگ شاه برای بدنام کردن انقلاب» خواند. در مقابل شاه «مارکسیست‌های اسلامی» را متهم کرد و اعلام کرد آنها «به‌جای تمدن بزرگ، وحشت بزرگ» به مردم می‌دهند.
این درگیری‌ها بین دو طرف همچنان ادامه داشت. انقلابیون و خمینی عامل ابین اتفاق را صراحتاً شاه و ساواک دانستند و آن را شاهکار شاه خواندند. آنها این حادثه را یک حرکت انحرافی از طرف شاه برای بدنام کردن انقلابیون قلمداد کردند.
اظهارات خمینی در زمان کوتاهی در میان مرم مقبولیت یافت. اما در همان سال مخالفان سینما و هنر بیش از ۳۰ سینما را آتش زدند. به همین جهت سال ۵۷ را سال سینما سوزی نامگذاری کردند.
مقصر اصلی حادثه
بعد از انقلاب مشخص شد که این حادثه توسط افراد متعصب مذهبی اتفاق افتاده است. این افراد به سرکردگی حسین تکبعلی‌زاده به خاطر تعصب بیش از اندازه، به آتش زدن سینما اقدام کردند و جان بسیاری از زنان، کودکان و مردان آبادانی را گرفتند.
سپس دادگاهی بعد از انقلاب برگزار شد. در این دادگاه این گروه به همراه چند افسر پلیس که در جریان وقوع حادثه کوتاهی کرده بودند، توسط قاضی موسوی به اعدام محکوم شدند.
در سال ۱۳۵۹ حسین تکبعلی‌زاده اقرار کرد که او و دو تن از دوستانش به نام‌های یدالله و فلاح و شخصی به نام فرج بذرکار که مفقود شدند، عامل جنایت بوده‌اند. تکبعلی‌زاده پس از ۵۰ ساعت محاکمه در تاریخ پنج‌شنبه ۱۳ شهریور ماه ۱۳۵۹ به دار آویخته شد. او در محاکمه خود اعتراف کرد که هیچ وابستگی به رژیم شاه نداشته است و افراد متعصب انقلابی عامل اصلی این حمله بودند.
سرنوشت سینما
در مورد سینما رکس آبادان باید بگوییم که بقایای این سینما در سال ۱۳۸۴ تخریب شد. سپس آن مکان به مجتمع تجاری تبدیل شد. کسانی که در آن سینما کشته شدند، شهید محسوب شده و به یاد آنان مراسمی بر سر مزارشان برگزار می‌شود.
هیچگاه سینما رکس آبادان فراموش نمی‌شود
عزیرانی که در سینما رکس آبادان جان خود را از دست دادند، مظلوم‌ترین قربانیان انقلاب 1357 بودند. آبادان یکی از مدرن‌ترین شهرهای نفتی ایران است. این شهر برای مردم همیشه آرامش، آسایش و لذت بردن از هنر را فراهم کرده است. اما آن شب آخرین شب زندگی کسانی بود که رفته بودند یک فیلم ببینند. آن شب عاشقان سینما زنده زنده سوختند و ما هیچ وقت فراموش نخواهیم کرد.
جهت عضویت در خبرنامه، ایمیل خود را وارد کنید تا اخبار و تخفیف ها را اولین نفر دریافت کنید
