سینما ماشین و نمایش درایو این چیست؟ Drive-in این اصطلاح نمایش روباز یا ماشین رو به فارسی ترجمه شده است.
اولین سینما روباز دنیا
گشایش نخستین «درایوین سینما» در آمریکا که در شهر «کمدن» در ایالت نیوجرسی و در روز۶ ژوئن ١٩٣٣ اتفاق افتاد.
تا سال ١٩۵٠ بیش تراز ۴٠٠٠ «درایوین سینما» یا سینماهای هوای آزاد برای تماشای فیلم در زیرسقف آسمان شب در سراسر ایالات متحده آمریکا گشایش یافتند.
امروزه یعنی حدود ٨٠ سال بعد، تنها در حدود دویست سینمای درایوین در این کشور باقی مانده است.
در «درایو این سینما» که شباهت های زیادی با رستوران های «درایوا ین» جایی که پیشخدمت ها سینی غذایی را به شیشه اتومبیل ماشین مشتریان وصل می کردند داشت،
مردم به جای آن که توی یک سینمای تنگ و تاریک روی صندلی های ناراحت درکنار تماشاگران حراف و مزاحم بنشینند
و از صدای گریه بچه های شیرخوره و حضور یک آدم قدبلند در صندلی جلویی عذاب بکشند، می توانستند در داخل ماشین خود به تماشای فیلم که روی یک صحنه بسیار بزرگ به نمایش در می آمد بنشینند.
خندق های عشق
هنگام نمایش در این پارکینگ سینمایی بزرگ، ماشین های دیگری هم در در ردیف های اطراف درکنار آن ها قرار می گرفت.
صاحبان اتومبیل ها پس از پرداخت بهای بلیت سینما به متصدی گیشه سینما که در یک کیوسک نشسته بود،
وارد محوطه سینما می شدند و درکنار یک بلندگوی پایه دار که به صورت رج های پشت سرهم در محوطه جلوی پرده سینما قرار گرفته بود پارک می کردند.
اغلب خانواده ها بچه های شیرخوره خود را هم به همراه خود می آوردند.
بسیاری از طرفداران «درایو این سینما» را نوجوانان آمریکایی تشکیل می دادند که تاریکی رومانتیک و بدون مزاحمت آن را دوست داشتند.
تا جایی که در نخستین سال های شروع کار «درایو این سینما» به آن لقب «خندق های عشق» داده شده بود!
ژانر فیلم ها
نوع فیلم هایی که دراین سینما ماشین سینماها نشان داده می شد هم اغلب از نوع فیلم های خانوادگی یا فیلم های علمی تخیلی، اکشن تریلر و گاه ترسناک و هیولایی بود.
اما کیفیت صدایی که از طریق یک بلند گوی کوچک که روی پنجره داخل اتومبیل وصل می شد به هیچ وجه تعریفی نداشت وغالبا همراه با خش خش و پارازیت های ناهنجار بود.
گاه صدای بلند گو خیلی کم بود و گاه اصلا صدایی از آن خارج نمی شد که در این صورت مشتری بایستی دنبال جای پارک تازه ای بگردد.
بوفه درایو این سینما به خصوص در سینماهای معروف آن زمان «استارلایت» و «سانست» که شعبه هایی در سراسر آمریکا داشتند
از یک فهرست غذای مفصل شامل خوراک های سرخ شده از جمله سیب زمینی سوخاری و ذرت بوداده و «سودا پاپ» یا نوشیدنی های توی بطری مثل کوکا کولا و پپسی کولا تشکیل می شد.
بسیاری از مشتریان سینمای درایوین غذای خود را به همراه می آوردند که این کار درواقع «ممنوع» بود چرا که بیشتر عواید این سینماها از فروش تنقلات در بوفه آن به دست می آمد.
بعضی ها هم گاه برای صرفه جویی و عدم پرداخت وجه بلیت های اضافی، هنگام ورود به سینمای درایو این، یک یا دونفر را در صندوق عقب ماشین خود قایم می کردند.
پیش نمایش
اغلب مواقع، پیش از نمایش پیش پرده ها و کارتون های کوتاه و خنده دار، عکس های اشتها آوری از اغذیه موجود در بوفه سینما ماشین به نمایش گذاشته می شد تا مشتریان را تشویق به خرید از بوفه کنند.
سال ها بعد، با آغاز تغییراتی که با عقب و جلو بردن ساعت های روز در تابستان و زمستان انجام شد، چند ماه درسال رفتن به سینمای درایو این تا ساعت ٩ شب و تا پیش از زمانی که هوا کاملا تاریک می شود امکان پذیر نبود.
به همین جهت هم کم کم با رواج تلویزیون رنگی و بعدها کرایه فیلم ها از طریق ویدیو، مردم ماندن درخانه های خود را به رفتن به درایو این سینما ترجیح دادند.
تعطیلی و رکود
با رکود روزافزون درایو این سینما، برخی از صاحبان سینماهای «درایو این» به ناچار تصمیم گرفتند تا با فیلم های ریسکی به فروش گیشه خود کمک کنند.
اما همسایه های این سینماها، والدین بچه های کم سن و سال و پلیس جلوی این کار را گرفتند.
بعضی دیگر از صاحبان درایوین سینماها هم ناچار زمین سینمای خود را به خریداران املاک فروختند
که بسیاری از آن ها بعدها تبدیل به فروشگاه های بزرگ و ساختمان های مسکونی چند طبقه شد.
امروزه بسیاری از شهرهای ایالات متحده آمریکا می کوشند تا با تاسیس سینماهای هوای آزاد، یاد دوران «درایو این سینما» را زنده کنند.
از جمله این کارها، نمایش فیلم ها در پارک و باغچه های مجاور فروشگاه های بزرگ است.
اما تماشاگران دیگر نخواهند توانست تماشای این فیلم ها را ضمن نشستن در شورلت ها دهه پنجاه میلادی خود تجربه کنند یا هنگام ورود به داخل درایو این سینما به یاد ترانه معروفی به همین نام از گروه «بیچ بویز» زمزمه کنند:
«هروقت که با دختری قرار ملاقات دارم
..فقط به یک مکان فکر می کنم..
به سینمای درایو این..
چه جای با حالی
برای حرف زدن…
و شاید هم
کمی
فیلم تماشا کردن!»
سینمای روباز در ایران
سینما تهران‌پارس یا درایوین سینمای تهران‌پارس اولین سینمای اتومبیل رو در ایران بود که در سال ۱۳۳۹ در تپه‌های تهران‌پارس افتتاح شد.
در این نوع سینما که هنوز نمونه‌هایی از آن در تعدادی از شهرهای جهان وجود دارد، تماشاگران با اتومبیل به آن وارد می‌شدند و در حالی که در ماشین نشسته بودند فیلم را تماشا می‌کردند.
گنجایش این سینما ۲۸۴ اتومبیل و بهای بلیت آن ۱۵۰ ریال بود.
به هر اتومبیل یک گوشی یا بلندگوی مخصوص داده می‌شد که بینندگان به میل خود صدای آن را تنظیم می‌کردند.
فیلم‌های این سینما را سینما مولن‌روژ تأمین می‌کرد.
احیا درایو این با کرونا
شیوع کرونا و طرح‌های فاصله‌گذاری اجتماعی سالن‌های سینما را تعطیل کرده،
اما سنت امریکایی سینما-درایوین بعد از دهه‌ها دوباره رونق می‌گیرد.
امریکا، آلمان و کره جنوبی از کشورهای پیشرو در این زمینه هستند.
در اواخر دهه ۱۹۵۰، ایالات متحده امریکا بیش از ۴۰۰۰ سینمای Drive-in داشت. این عدد در طول دهه‌های بعدی، کم‌کم کاهش پیدا کرد و به حدود ۳۰۰ سینما رسید.
امروز که شیوع کرونا و طرح فاصله‌گذاری اجتماعی، بسیاری از ۵۵۴۸ سینمای امریکا را تعطیل کرده و تفریحات جمعی بسیاری از دسترس خارج شده است،
مردم حاضرند چند ساعتی رانندگی کنند، تا خود را به یکی از این محوطه‌های بزرگ نمایش فیلم برسانند.
هر چند امروز با داشتن تلویزیون‌های بزرگ و گاه سینمای خانگی، می‌توان فیلم‌ها را در خانه و در فضای خصوصی تماشا کرد،
اما در خانه ماندن تمام روز، مردم را برای رانندگی و فیلم دیدن در اتومبیل در کنار بقیه اتومبیل‌ها مشتاق کرده است.
در اروپا
در اروپا، آلمان از کشورهای پیشرو در زمینه راه‌اندازی سینما-ماشین در روزهای همه‌گیری کرونا است.
صاحب یک سینما درایو در آلمان به نام اتوکینو Autokino در شهر اسن، می‌گوید از ماه مارس که مردم آلمان ملزم به ماندن در خانه شده‌اند، فارغ از اینکه چه فیلمی روی پرده بوده، همه بلیت‌هایش را فروخته است.
فرانک پسیاک به هالیوود ریپوتر می‌گوید: مهم نیست چه فیلمی نشان می‌دهیم.
مردم فقط می‌خواهند از خانه‌هایشان بیرون بیایند و فیلم ببینند.
همه بلیت‌های نمایش برای هر شب، معمولا چند هفته جلوتر فروخته شده‌اند.
در شهر دوسلدورف آلمان، یک پارکینگ و فضای باز پشت یک بایکربار (بارهای مخصوص موتورسواران) به سینما درایو تبدیل شده‌اند.
یک فضای باز و صفحه نمایشی به قدر کافی بزرگ، عمده چیزهایی است که یک سینما درایو می‌خواهد و راه‌اندازی آن به دم و دستگاه پیچیده‌ای نیاز ندارد.
مدیر یکی از این سینما درایوها می‌گوید:
در ابتدا مقامات نگران بودند که مجموعه ما سلامتی شهروندان را تهدید کند، ولی ما مشکلی ایجاد نمی‌کنیم.
به مردم گفته‌ایم که در اتومبیل‌هایشان بمانند و جز برای استفاده از سرویس‌های بهداشتی از آن خارج نشوند.
همه کارهای دیگر هم بدون دخالت دست انجام می‌شود.
تمهیدات کرونایی
از جمله تمهیدات بهداشتی که در سینما-درایوها در نظر گرفته شده، می‌توان به خرید الکترونیکی بلیت، کنترل بارکد بلیت‌ها از روی گوشی موبایل و از پشت شیشه ماشین، ضدعفونی کردن بیشتر سرویس‌های بهداشتی، تعطیل کردن غرفه فروش خوراکی و مواردی از این قبیل اشاره کرد.
جان واتسکه، مدیر یک سینما-درایو در اوکالای فلوریدا، به گاردین می‌گوید:
از زمان شیوع بیماری، تمهیدات تازه‌ای در نظر گرفتیم.
از جمله اینکه ظرفیت سنما را از ۴۶۰ به ۲۵۰ اتومبیل کاهش داده‌ایم تا فاصله رعایت شود.
کارمندان ماسک و دستکش می‌پوشند، هر سه ساعت دمای بدنشان اندازه‌گیری می‌شود و سفارشات غذا هم آنلاین است.
اگر فکر می‌کردم سلامتی مردم و کارمندانم تهدید می‌شود، این کار را نمی‌کردم.
سینماهای روباز جدید
مطابق گزارش اتحادیه صاحبان سینما-درایو امریکا، در این ایام گذشته ۲۵ سینما-درایو جدید در این کشور راه‌اندازی شده
و آن‌ها امیدوارند این تعداد در هفته‌های آینده، بیشتر شود.
جاش فرانک، صاحب یک سینما-درایو و دو سالن نمایش در تگزاس به گاردین می‌گوید که احتمالا در هفته‌های آینده، این نوع سینماها فروش چشمگیری خواهند داشت.
او معتقد است تا مدت طولانی رونق سینماهای درایو ادامه می‌یابد، چرا که ساده‌ترین راه برای بیرون آمدن و فیلم دیدن است.
او می‌گوید بلیت‌های نمایش فیلمش همین الان هم در عرض چند دقیقه فروخته می‌شود.
در کارولینای جنوبی، یک سینما-درایو، علاوه بر نمایش فیلم بعد از دستور حفظ فاصله اجتماعی، خدمات کلیسا-درایو را هم ارائه می‌دهد.
آن‌ها در همان محل سینما، در اتومبیل‌ها، مراسم مذهبی روزهای یکشنبه را برگزار می‌کنند.
احتمالا در دنیای جدید، صاحبان درایوها نه تنها کار نمایش فیلم انجام می‌دهند،
بلکه فضای برگزاری مراسم فارغ‌التحصیلی، خدمات کلیسایی، برنامه‌های زنده و چیزهایی از این قبیل را هم فراهم می‌کنند.
مخالفت ها
با این وجود فرماندار نیویورک در کنفرانس خبری اخیرش مخالفت خود با بازگشایی سینماهای درایو در نیویورک را اعلام کرده است:
«مسئله امنیت اجتماعی کجاست؟ شما با همان آدم‌ها (که قرار است از هم فاصله بگیرید) در فضای بسته یک اتومبیل نشسته‌اید.»
در نیویورک، تحت سیاست رسمی دولت این سینماها همچنان تعطیل هستند.
بث ویلسون، صاحب یک سینما درایو در نیویورک معتقد است به محض بازگشایی، احتمالا شاهد فروش چشمگیری خواهند بود.
هر چند در نبود سالن‌های سینما، سینماهای درایو به فیلم‌های روز دسترسی ندارند و ناچارند فیلم‌های کلاسیک یا فیلم‌های سال‌های گذشته را نمایش دهند.
در تهران
در تهران، روز جمعه، خروج، آخرین ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا به شکل drive-in در نزدیکی برج میلاد به نمایش درآمد.
در ایران، نخستین تجربه سینما درایو-این، به سال ۱۳۳۹ در تپه‌های تهران‌پارس برمی‌گردد که ۲۸۴ اتومبیل گنجایش داشت و فیلم‌هایش را سینما مولن-روژ تامین می‌کرد.
بعد از آن در سال ۱۳۴۸ درایوین سینمای ونک، دومین تجربه در این زمینه بود.
نمایش فیلم حاتمی‌کیا در روز جمعه، نخستین تجربه شبیه به سینما -درایو پس از پیروزی انقلاب خواهد بود.
با تعطیل شدن سینماها در همه‌گیری کرونا، نمایش آنلاین و یا استفاده از سنت قدیمی تماشای فیلم با ماشین، احتمالا راهی برای کنار آمدن با وضعیت جدید است.
سینما ماشین
