Elliot Grove موسس جشنواره ریندنس می گوید فیلمسازان باید از چگونگیِ فرآیند پخش و توزیع فیلم های مستقل درکی درست داشته باشد.
فیلمسازان موفق- که منظورم فیلمسازانی‌ست که بودجه‌شان را دوباره، با موفقیت به‌دست می‌آورند و پولِ سرمایه‌گذاران را پَس می‌دهند- آنهایی‌اند که پیش از آغاز فرآیند تولید فیلم، و گاهی حتی پیش از نوشتن فیلمنامه، استراتژی توزیع‌شان را تبیین کرده‌اند.
من از سال ۱۹۹۳ در جشنواره‌ی «رِین‌دَنس» با فیلمسازان، نمایندگان فروش و توزیع‌کنندگان سر و کار دارم.
در سال ۲۰۱۱، نزدیک ۳۰ درصد از فیلم‌های بلند داستانی (Features) یا مستندهای بلند داستانی (Feature Documentaries) که به نمایش درآمدند در طیِ نمایش‌شان در جشنواره، بر سر توزیع‌شان به توافقی رسیدند.
گرچه شخصاً به جزئیاتِ محرمانه‌ی قراردادهای خاصِ آنها دسترسی ندارم، از مسیر شکل‌گیریِ اتفاقات در بازاری بسیار رقابتی کاملاً مطلعم. و ضمناً گرچه حقوق‌دان نیستم، در طول سالیان آنقدر اطلاعات کسب کرده‌ام که بدانم توافقات بر سر توزیع، چطور صورت می‌گیرند.
این دَه نکته‌ی اساسی را که فیلمسازان باید از آنها آگاه باشند، در ذهن داشته باشید:
یک. توافقِ بین‌المللی را فراموش کنید. توافقاتِ چندبخشی اند (Split Rights Deals) که راهگشا اند
گذشت آن روزهایی که توزیع‌کننده‌ای بزرگ فیلم‌تان را در «سان‌دَنس»، «تورنتو» یا «کَنز» در هوا می‌قاپید و پیشنهادِ خرید کامل فیلم‌تان را برای پخش در تمامیِ رسانه‌های سرتاسر جهان مطرح می‌کرد.
البته که استثنائاتی وجود دارد؛ مثل کمپانیِ «فاکس سِرچ‌لایت» که تمام امتیازات «زمینی دیگر» را در سان‌دَنس ۲۰۱۱ خرید.
اما باید احمق باشید که به امید یافتنِ توافقی بین‌المللی فیلم بسازید.
آنچه بیش از همه در پخش و توزیع فیلم های مستقل محتمل است توافقات چندبخشی‌اند که طی آن توزیع‌کنندگان مناطقی را گُلچین می‌کنند و بعد تصمیم می‌گیرند که به قوانینِ حقوقیِ ملی کدام منطقه مایل‌اند.
ممکن است مثلاً فقط به تلویزیون یا دی‌وی‌دی علاقه نشان دهند و باقیِ گزینه‌های توزیع را برای تهیه‌کننده بگذارند تا سعی کند از پولِ موجود نهایت استفاده را ببرد.
دو. بُردن فیلم‌تان بر پرده‌ی سینماها بهای گزافی دارد
رزروِ جای تبلیغاتی در روزنامه‌ها و مجلات این روزها هزینه‌ی سنگینی در پِی دارد.
حالا هزینه‌ی روابط عمومی و مشاوران رسانه‌های اجتماعی را هم به آن اضافه کنید، می‌بینید که جمعِ هزینه‌ی اکران در حد و اندازه‌های بودجه‌ی مملکتی کوچک می‌شود. به خاطر داشته باشید که نمایش‌دهنده (صاحب سالن سینما) پولِ خوبی می‌گیرد، و کمپانیِ توزیع‌کننده هم یک‌سوم برمی‌دارد.
در نهایت در پخش و توزیع فیلم های مستقل از تمامِ اکران‌های سینمایی، چیزِ دندان‌گیری دست‌تان را نمی‌گیرد.
توزیع‌کننده هزینه‌های مربوط به بیرون دادنِ فیلم را هم از «سود» کم می‌کند.
توزیع‌کنندگان وارد این کار نشده‌اند که ضرر کنند پس معمولاً بَندی مربوط به ضمانت‌های چندمنظوره را `در توافق` می‌گنجانند؛ به این معنی که می‌توانند ضررهای ناشی از اکران را با سود حاصل از طرق دیگر، جبران کنند.
چرا فیلم‌تان را اکران کنید؟ بهترین فایده‌ش این است که اکرانِ سینمایی، متضمنِ نقدنویسی در تمام روزنامه‌های اصلیِ کشوری‌ست که در آن به نمایش درآمده.
بدین ترتیب فیلم مورد توجه عموم قرار می‌گیرد، و وقتی در اَشکال دیگری چون دی‌وی‌دی یا به‌صورت آن‌لاین در وب‌سایت‌هایی چون نت‌فلیکس، لاو‌فیلم یا سرویس فوق‌العاده‌ی بریتانیاییِ Blinkbox.com ارائه می‌شود، پیش چشم مخاطبان ارزش دوچندانی می‌یابد.
سه . توافقات خدماتی می‌توانند به کار بیایند
در یک توافق خدماتی در پخش و توزیع فیلم های مستقل فیلمساز، متخصصی را استخدام می‌کند که در ازای دریافت مبلغی فرآیند توزیع را تحت نظر بگیرد.
پیش‌نمایش‌ها برای نمایندگانِ رزرو سینماها سازماندهی می‌شوند، و بعد متخصصان رزرو می‌شوند.
کمپین‌های تبلیغاتی طراحی و ارائه می‌شوند، و پولی که به فیلمساز برمی‌گردد از پولی که خرج شده کمتر است.
توافقات خدماتی می‌توانند انعطاف و کنترل بیشتری در اختیار فیلمساز بگذارند. اساساً، در اینجا توزیع‌کننده برای شما کار می‌کند. عموماً، هر چه فیلمساز در کمپین فعال‌تر و دخیل‌تر باشد، آنچه حاصل می‌شود پُربارتر است.
به خاطر بسپارید که بدون در نظر گرفتنِ توافق توزیع فیلمی که انجام داده‌اید، لازم است تا لوازمِ ضروری توزیع فیلم را فراهم آورید.
چهار. هر چه توفق بزرگتر باشد، کنترلِ شما کمتر است
بله، معلوم است. هرچه کمپانی بزرگتر، سهام‌ها بزرگتر.
اگر پول، فیلم دلبندِ ناز و عزیزتان را به آغوش کمپانیِ توزیع بزرگی می‌اندازد باید سریع یاد بگیرید که به هر سازی می‌زنند برقصید.
اگر صدای سازشان هم باب طبع‌تان، به قطع و یقین باید خودتان را فراموش کنید و به احتمال زیاد موقعی که سرکردگان مشغول تصمیم‌گیری بر سر چگونگی به‌دست آوردن حداکثر بهره روی سرمایه‌های‌شان هستند، شما به‌طور کلی نادیده گرفته خواهید شد.
اگر هم خیلی خوب توجیه نشده باشند و گند بزنند به همه چیز، باید فاتحه‌ی فیلم‌تان را بخوانید.
آنها این حق را دارند که اثرتان را تدوین مجدد و بازسازی کنند و اساساً بدون مشورت گرفتن از شما، هر بلایی بخواهند سرش بیاورند.
مطمئن شوید که قراردادتان در بندهای مربوط به چیستیِ فرآیند پذیرش تصمیم‌های بازاریابیِ اساسی، کاملاً شفاف است؛ بعد چک را با خیال راحت بگیرید و بروید.
پنج. هزینه‌های توزیع فیلم را محدود کنید
هر جور کمپین بازاریابی در پخش و توزیع فیلم های مستقل گران است. اگر در توافق‌تان ذکر شده که سود بعد از هزینه‌ها تقسیم خواهد شد.
حسابی مطمئن شوید که هزینه‌ها از کنترل خارج نشوند، در غیر این صورت، سودِ حاصله بادِ هوا خواهد شد.
شش. چک در راه است
رسیدن پول‌تان ممکن است زمانِ دراز آزاردهنده‌ای به طول انجامد. یادتان نرود که توزیع‌کننده باید منتظر بماند تا پول را از نمایش‌دهنده (صاحب سالن سینما) دریافت کند.
انتظار برای دریافت پول از فروش دی‌وی‌دی که طولانی‌تر هم است. تأخیر ۱۲ تا ۱۵ ماهه اصلاً دور از انتظار نیست.
دلیلش هم این است که فروشندگان تا فروش تمام محصول، از پرداختِ دریافتی‌ها خودداری می‌کنند.
در فروش دیجیتال در فضاهایی چون لاو‌فیلم و نت‌فلیکس به یاد داشته باشید که گزارش به فیلمسازان تقریباً محلی از اعراب ندارد.
به محض اینکه برای خرید عزیزِ دلبندتان ابراز تمایل کردند، منطقی‌ست که بیش از پرداخت اولیه‌ای که به شما پیشنهاد می‌دهند انتظار دیگری نداشته باشید.
که اغلب می‌تواند خیلی کم باشد. به فیلمساز لندنی، جان کریس، برای هر یک بار تماشای فیلم بلند داستانیِ برنده‌ی دو جایزه‌ش مبلغ ۷۵ دلار پیشنهاد شد.
هفت. حواس‌تان جمعِ واسطه‌ها باشد
واسطه‌های مشخصی هستند که کارشان این است که با ادعای داشتن روابط فوق‌العاده، فیلم‌های تازه‌واردان را ارائه دهند.
آنها مدعی‌اند که به شیوه‌هایی استعدادهای ناب، کشف‌نشده و تازه را گلچین می‌کنند تا به توزیع‌کنندگان مشتاق معرفی کنند.
این مسئله در فضای دیجیتال رسمی‌تر می‌شود. این واسطه‌ها یا دلالانِ آن‌لاین دو کارکرد دارند.
اول، فیلم‌تان را برای توزیع دیجیتال آماده می‌کنند؛ یعنی برای فضاهای متنوع بسیاری از پلی‌استیشن گرفته تا تلفن همراه تا بازدیدهای وِبی کدنویسی می‌کنند. بعد کار فروش اصلی را به محیط‌های بزرگی چون آی‌تونز و نت‌فلیکس انجام می‌دهند.
برای این کار دستمزد مضاعفی می‌گیرند و احتمالاً بعد از آنکه محیط مجازیِ موردنظر و واسطه سهم خود را برداشتند، مبلغ ناچیزی به فیلمساز می‌رسد.
از آنجایی که محیط‌های بزرگ ذکرشده با تعداد محدودی واسطه‌ی آن‌لاین سر و کار دارند به احتمال زیاد سرتان بی‌کلاه خواهد ماند.
حسابی حواس‌تان به این مورد باشد:
بعضی از واسطه‌ها و محیط‌ها به دنبال قراردادهای انحصاری‌اند. امضای هر چیزی جز قراردادهای غیرانحصاری، به نظر من حماقتِ محض است.
ضمناً، به واسطه‌هایی که روابط مستقیمی با توزیع‌کنندگان ندارند دقت کنید چرا که اگر بخواهند به‌واسطه‌ی دلالی دیگر کار را پیش ببرند، هزینه‌ی مضاعفی متحمل خواهید شد.
هشت. هیچ چیز را نمی‌توان ضمانت کرد
تمام روابط در زندگی رشد و پیشرفت می‌کنند (یا تضعیف می‌شوند). فیلمسازِ باهوش اغلب توافق توزیعی را امضا می‌کند که طی آن قادر است اگر میزان مشخصی دریافتی حاصل نشد، قراردادش را با توزیع‌کننده فسخ کند.
همچنین معمول است که در توافق توزیع‌تان بندی غیرالزام‌آور بگنجانید که فیلم‌تان در بازه‌ی زمانی مشخصی پخش نشود.
نه. بازگشت سرمایه و تمام
تمام فیلم‌ها بالقوه قادر به بازگرداندن سرمایه هستند. قِلق‌ش این است که بفهمید راهِ صحیح بازگرداندنِ این سرمایه چیست.
بعد، فیلم‌تان را با مبلغی کمتر از آنچه خیال به‌دست آوردنش را دارید بسازید.
تمرین کنید و بعد شاهد خواهید بود که سرمایه‌گذارانِ بالقوه کم‌کم به قضاوت شما اعتماد می‌کنند و در پروژه‌ی بعدی‌تان سهیم می‌شوند.
ده. دیوانه‌وار رابطه ایجاد کنید
این صنعت، صنعتِ کوچکی است که مردم می‌سازندش. هر چه بیشتر با همکارانِ فیلمساز رابطه برقرار کنید، بیشتر از این صنعت و نقاط مثبت و منفی‌ش یاد خواهید گرفت.
برگردان: خاطره کردکریمی
عالی بود
خوشحالیم که استفاده کردید