نوشته ی منتقد یونانی درباره ی یک مستند ایرانی

سایت تخصصی نقد فیلم اروپایی به تازگی نقدی بر فیلم مستند الموت به قلم  Panos Kotzathanasis منتشر کرده است. کارگردان این فیلم نیز جوابیه ای در مورد این نقد نوشته است که هر دو را در این جا می خوانید:

علی اصغر ودایع خیری زمانی که "الموت" را فیلمبرداری کرد، دو هدف مجزا داشت: برجسته کردن زیبایی­های منطقه قزوین_ایران و نشان دادن فواید نزدیک بودن به طبیعت به جای تلاش برای شکل دادن به آن.

به این ترتیب، مستند با تأکید کارگردان بر زیبایی­های طبیعی کوهستان­های الموت بویژه طریقی که آب­ها و تأثیر آن­ها روی صخره­های منطقه، محیط زیست را شکل داده­اند، به عنوان یک راهنمای تور منطقه عمل می کند.

خیری با فیلمبرداری مستقل این فیلم که ضبط­ آن هفت ماه طول کشید، به راستی موفق شد از طریق تعدادی عکس پانورامیک که جزئیات هر محیطی از جمله جانوران و گیاهان را در حالت طبیعی اما بسیار چشمگیر برجسته میکند، جوهر مکان را تسخیر کند. برجسته­ترین ویژگی آن معرفی دریاچه اوان و قلعه در کوه است در حالیکه خیری محیط زیست را از طریق چهار فصل به نمایش می گذارد، زمستان برفی بیشترین تأثیر را داشته است.

با یک روایت تقریبا مستمر که در آن زمان احساس می کردم کمی تشریفاتی­تر و جدی­تر از آنی بود که باید می­بود، این مستند همچنین با بیان تعدادی از نظرات فلسفی، به نمونه هایی از روش های سنتی ساخت و ساز و کشاورزی زمین نیز اشاره می­کند و درعین حال به نقد تمام روش های مبتنی بر فن آوری می­پردازد،. تاریخچه محل، که حول اسماعیلیان می­گردد نیز نقل شده است که بخشی مذهبی آن است، اگرچه در مورد جالب ترین بخش، هاششاشین ها اشاره­ چندانی نشده است. با این حال، این نیز در ارتباط با زیبایی شناسی کلی فیلم است که بر طبیعت متمرکز است.

همین امر در مورد شهرها و مردم الموت نیز صادق است، که برای مدت کوتاهی در میان تصاویر محیطی، به خصوص در مورد آداب و رسوم آنها اشاره شده است.

"الموت" خطاهای خود را نیز دارد، اما از آنجاییکه هدف آن عملکرد به عنوان یک راهنمای تور و جذب گردشگران به این منطقه به ویژه از طریق استدلالات بصری بود، به طور کامل موفق می شود. علاوه بر این، در 58 دقیقه، آن را بیش از حد طولانی نمی­کند و در یک چشم­انداز بسیار زیبا به پایان می­رسد.

جوابیه جناب خیری:

در سالهای اخیر که جهان از نظر اب و هوایی تغییرات چشمگیری داشته . در بسیاری از نقاط این تغییرات سبب شده تا منابع طبیعی و محیط زیست انسانی ، شامل معماری روستایی ،دانش بومی سازگار با طبیعت و.. اسیب جدی ببیند . در گذشته های نه چندان دور زندگی انسانهای روستا نشین مبتنی بر احترام و سازگاری با طبیعت بود .و با دانش بومی خود ضمن حفظ احترام به محیط زیست خودرا فرزند طبیعت میدانستند  .اما تغیرات جوی در کلان و امدن سایه وار تکنولوژی تاثیرات بسزایی در جهت تخریب طبیعت بوجود امد .

در گذشته های نه خیلی دور انسانهای طبیعت نشین بشدت با یکدیگر تعامل داشتند و با باورهای سنتی خود ، سهم بسیاری در حفظ محیط زیست ایفا میکردند.

الموت از جمله مکانهای ایست که ضمن داشتن مانبع طبیعی و جانوری غنی و ایین های فراوان در جهت حفظ طبیعت فرصت بسیاری برای مطالعه بوجود میاورد .متاسفانه تاکنون انطور که باید از این منظر دیده میشد ،نشد .هر چند این دغدغه در بسیاری از نقاط جهان وجود دارد ولی در کشور ایران که اقلیمها و قومیتهای بسیاری زندگی میکنند که تمامی انها بر پایه حفظ احترام به طبیعت است برای من فرصتی بوجود اورد تا گامی در جهت حفظ و ارائه بخش کوکی از این مهم برایم .

دغدغه من در این مستند علاوه بر نشان دادن منطقه بکر الموت قزوین نگران از بین رفتن آیین ها ، سنتها ی بومی منطقه که تماما سازگار با طبیعت می باشد بود.ضبط این فیلم کمتر از دوسال است که اتمام شده . اما با نظری کوتاه به منطقه میتوان  شاهد تغییرات چشمگیری باشیم که غیر قابل بازگشت است . معماری بومی ، روش کشاورزی و دامداری  که تعاملات انسانی را حد کمال نشان  میداد فقط در کتابهای درسی میتوان یافت  . امید وارم با نشان دادن این مستند فرصتی پدید اید،  تا زمان باقیست در حفظ داشته های سنتی و بومی هر منطقه کوشا باشیم .