برخی از آثار هنری به صرف تهیه، معرفی، تولید و یا توزیع توسط یک شرکت شناخته شده از مالکیت معنوی یا کپی رایت برخوردار خواهند بود.
اما در صورتی که شما مالکیت معنوی آثار خود را به طور رسمی ثبت ننمایید، نمی توانید از خاطیان به دادگاهی شکایت و یا جهت جبران ضرر مالی وارده از آنها تقاضای جریمه مالی نمایید.
جریمه هایی که آن قدر کلان هستند که اگر کسی از اثر شما بدون اجازه رسمی تان به هر نحوی استفاده نماید، مبلغ آن جریمه براحتی بسیار بیشتر از کل میزان فروش و نفع مالی شما از آن اثر می تواند باشد.
این محافظت بدین معناست که کسی بدون دریافت اجازه رسمی شما، حق استفاده از آثار شما را خارج از آنچه مشخص نموده اید، نداشته و در صورت تخلف، شما به سادگی می توانید از او به مراجع قانونی کشور شکایت نمایید.
شما می توانید شخصا یا به صورت آنلاین با مراجعه به اداره ثبت کپی رایت کشور اقدام به پر کردن فرم های مربوطه و تقاضای ثبت مالکیت معنوی اثر خود نمایید.
حقوق مالکیت ادبی – هنری را می توان اینگونه تعریف نمود که :
” مجموعه حقوقی است که قانون برای پدید آورنده نسبت به اثر او می شناسد و بهره برداری انحصاری از اثر را برای مدت محدودی برای پدید آورنده و پس از مرگ او برای وراثش ایجاد می نماید.”
برای به دست آوردن این حقوق، اثر باید نخستین بار در ایران چاپ یا پخش یا نشر یا اجرا شده و قبلاَ در هیچ کشوری چاپ یا نشر یا پخش و اجرا نشده باشد.
تفاوت نشان تجاری، کپی رایت و اختراع
نشان یا علامت تجاری (trademark)، کپی رایت (copyright) و اختراع (patent) همگی نوعی از مالکیت معنوی ولی با محدوده حفاظت شده متفاوت هستند.
- علامت تجاری از آوازه و شهرت یک شرکت یا گروه هنری حفاظت می کند.
- مالکیت معنوی یا کپی رایت ابتکار و اصالت کار را مثلا در یک موسیقی یا کتاب نشان می دهد و از آن در مقابل استفاده، تولید و توزیع بدون اجازه جلوگیری می نماید.
- اختراع نیز حقوق مخترع را در ارائه یک روش جدید برای انجام کاری مورد محافظت قرار می دهد. بدین ترتیب برای ثبت یک اختراع جدید باید راه کاملا جدیدی برای آن مساله نسبت به روش های پیشین ارائه گردد.
تفاوت کپی رایت با مجوز عمومی خالق اثر
در مقایسه با ثبت رسمی کپی رایت، استفاده از مجوز عمومی خالق اثر یا مجوزهای کرییتیو کامانز (Creative Commons licenses) تنها جهت امکان به اشتراکت گذاردن (share) آثار هنری بر روی فضاهای مجازی ایجاد شده است. متاسفانه در صورتی که شما استفاده از این اجازه نامه نمایید دیگر نمی توانید با فسخ آن اجازه تسهیم و استفاده رایگان اثر خود را توسط افراد دیگر در فضای مجازی متوقف نمایید.
در حالیکه با ثبت رسمی کپی رایت (Copyright) اثر خود می توانید چگونگی استفاده از اثر خود را اعلام نمایید و استفاده از همه یا بخشی از اثر خود را تنها طی یک قرارداد تجاری رسمی به دیگران اجازه یا مجوز (license) بدهید.
موضوع مالکیت معنوی یا کپی رایت تراوشات ذهنی و ابتکارات انسان می باشد که علاوه بر جنبه معنوی آن ، دارای ارزش اقتصادی آن نیز می باشد ، مانند اینکه شخصی کتابی را تالیف می نماید.
این کتاب علاوه بر حق مالی که برای مولف به وجود می آورد جنبه معنوی نیز دارد که ممکن است برای او بسیار با ارزش تر از جنبه مادی اثر باشد.
به خاطر همین ارزش مادی و معنوی مالکیت های معنوی، هم در در حقوق ملی کشورها و هم در حقوق بین الملل، پیش بینی ها و اقداماتی جهت حمایت از آن صورت گرفت و سازمانی به نام سازمان جهانی مالکیت فکری world intellectual property organization ) ) موسوم به( wipp ) تاسیس گردید و در آن معاهده های گوناگونی همچون کنوانسیون ” برن ” برای حمایت از آثار ادبی و هنری (copyright) و معاهده پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی منعقد گشت.
پیشینه ثبت و حمایت از مالکیت صنعتی در ایران:
اولین قانون در زمينه حمايت از مالكيت صنعتي “قانون ثبت علامات صنعتی و تجاری مصوب 1304 و نظامنامه آن” بود، بدنبال آن “قانون ثبت علائم تجاری و اختراعات مصوب 1310 و آئین نامه اجرایی مربوط”به تصويب رسيد و بالاخره با تصويب قوانین و مقررات اخیر که با همكاري همه دستگاههاي ذيربط بالاخص مجلس محترم شوراي اسلامي و قوه قضائيه به تصويب رسيده است مقررات مربوط به مالكيت صنعتي توسعه كمي و كيفي يافته و علاوه بر پيش بيني ثبت و حمايت از مقولات جديد مالكيت صنعتي استانداردهاي بين المللي مربوط بالاخص معاهده تريپس نيز در آن رعايت گرديده است.
