تشبیه چیست؟ تعریف تشبیه و مثال‌هایی در سینما و ادبیات (راهنمای کامل)

تشبیه در سینما برای چه کاری استفاده می‌شود؟ تشبیه می‌تواند شخصیت‌ها، مفاهیم را با هم سازگارتر کند یا باعث ایجاد یک گفت و گو شود.

در واقع در بیان داستان بهتر است که یک ایده جدید را با چیزی که از قبل مخاطب با آن آشنا است مقایسه کنیم. بدون شک تشبیه یکی از بهترین ابزارها است.

تشبیه از کمدی‌های رو اعصابی مانند «برادران ناتنی» گرفته تا درام‌های دلچسبی مانند «فارست گامپ»  همیشه ابزار بسیار خوبی برای نوشتن به حساب می‌آیند.

درک تفاوت بین این ابزار و استعاره و چگونگی استفاده از یک تشبیه برای هر نویسنده‌ی چیره‌دستی بسیار ضروری است.

قبل از بررسی نمونه‌های مختلف تشبیه در فیلم بهتر است که تعریف دقیقی از آن ارائه کنیم.

 

تعریف تشبیه

تشبیه چیست؟

ما می‌توانیم تشبیه را در سینما و در سراسر ادبیات از شعر گرفته تا رمان مشاهده کنیم.

اگر چه عملکرد آن در بخش‌های مختلف ادبیات ثابت شده است اما در فیلم‌نامه کمتر به آن توجه شده است.

ابتدا بیایید که با هم آن را تعریف کنیم و به برخی از نمونه‌های آن در ادبیات نگاهی بیاندازیم.

تشبیه چیست؟

شکلی از گفتار است که دو چیز مختلف را با هم مقایسه می‌کند و با استفاده از کلمات «مانند» و «مثل» شباهت‌های آن دو را نشان می‌دهد.

از آن در ادبیات مانند شعر و داستان استفاده می‌کنیم و ابزاری است که توسط فیلنامه‌نویسان استفاده می‌شود.

 

مثال‌هایی از تشبیه در ادبیات

آه! عشق من گل سرخ سرخی است

که به تازگی در بهار شکفته است.

آه! عشق من شبیه نغمه‌ای است

که به شیرینی در آهنگی موزون نواخته شده است.

یک گل سرخ سرخ

رابرت برنز

کافه بیش‌تر به کشتی جنگی می‌ماند که آماده اقدام عملی بود.

خورشید همچنان می‌دمد

ارنست همینگوی

 

تشبیه و استعاره

یکی از متداول‌ترین سوال‌ها و مباحثی که در ادبیات وجود دارد این مساله است که تفاوت بین تشبیه و استعاره چیست؟

به طور کلی در بیشتر موارد شبیه هم هستند اما در یک مورد خاص با هم فرق دارند.

تشبیه و استعاره هر دو شباهت بین دو چیز مختلف را بررسی می‌کنند.

اگرچه تشبیه با استفاده از کلماتی مثل «مانند» و «مثل» دو چیز را مقایسه می‌کند.

استعاره مقایسه را مستقیما با استفاده از یک روش ساده بیان می‌کند. اگرچه استعاره در تعریف بسیار شبیه تشبیه است اما تفاوت این دو کاملا واضح است.

تشبیه در فیلم‌سازی

رمان‌نویسان و شاعران به طور یکسان از تشبیه استفاده می‌کنند تا چگونگی احساس یک شخصیت یا چگونگی ظاهر دنیای داستان را خلاقانه مشخص کنند.

اما با این حال نقش تشبیه در سینما و  فیلم چیست؟

چگونه فیلم‌سازان وقتی که می‌توانند از تصاویر برای گفتن داستان استفاده کنند به سراغ تشبیه می‌روند؟

در حالی‌که «بیشتر از آن‌که روایت کنی، نمایش بده» یک توصیه خوب برای تبدیل شدن به یک فیلنامه‌نویس باشد، این مقایسه می‌تواند روش بسیار موثر و کوتاهی برای انتقال اطلاعات به مخاطب باشد.

بهتر است برویم سراغ مثال‌های از دنیای فیلم تا به درک بهتر از نقش حمایتی تشبیه برای بیان موضوع و شخصیت برسیم.

 

درک بهتر شخصیت

شخصیت یکی از مهم‌ترین جنبه‌های داستان به حساب می‌آید. شخصیت‌ها برای ارتباط با مخاطب بسیار مهم هستند.

خلق شخصیتی موفق با صفات و خصوصیات مناسب با آن باعث در هم تنیدگی مخاطب با او می‌شود.

فقدان یک شخصیت گاهی اوقات عامل تعیین‌کننده برای یک فیلم بد است.

این بسیار مهم است که به درک درستی از چگونگی خلق یک شخصیت برای درگیر کردن مخاطب برسیم.

وقتی که شخصیت خود را مشخص کردید باید خلاقانه ارتباط او را با مخاطب شکل دهید.

در اکثر موارد فیلمسازان برای تعیین صفات یک شخصیت یا اشاره به او از یک تشبیه استفاده می‌کنند.

«غول‌ها مثل پیازن»

یکی از بهترین مثال‌ها را می‌توانیم در فیلنامه «شرک» مشاهده کنیم.

در این فیلم‌نامه ویلیام استیج با مقایسه شرک با پیاز توانسته که پیچیدگی‌های شرک را بیان کند.

در بخشی از فیلم شرک در تلاش است که به خر بفهماند غول‌ها بسیار پیچیده‌تر از آن‌چیزی هستند که انسان‌ها فکر می‌کنند.

او برای خلاصه کردن این مساله و بیان آن از یک تشبیه استفاده کرد که در آن پیچیدگی‌های یک غول مانند شرک را با لایه‌های یک پیاز مقایسه می‌کند.

 

نقد روانکاوانه نمایشنامه ایوانف اثر آنتون چحوف (بخش اول)

 

ارتباط موضوعات

گاهی اوقات برای برقراری ارتباط بین مضامین و مخاطب در فیلم در یک دوره زمانی کوتاه ممکن است به مشکل بخوریم.

اگرچه مضامین برای بیان داستان بسیار مهم هستند اما آن‌ها ممکن است پیچیده باشند بنابراین فیلنامه‌نویس با مقایسه مختصر این مضامین پیچیده، آن‌ها را برای درک مخاطب ساده می‌کند.

گاهی اوقات نوشتن یک دیالوگ خوب به معنای نوشتن یک دیالوگ زیرکانه است.

بیایید با هم یک نگاهی به مثالی از فیلم «فارست گامپ» بیاندازیم.

در دو صفحه اول فیلنامه،‌ فیلنامه‌نویس اریک راث یکی از مضامین اصلی فیلم را بیان می‌کند.

در این صحنه، فارست به زنی که کنار او نشسته است شکلات و بخشی از نصیحت مادر خودش را تعارف می‌کند.

راث از این تشبیه برای مقایسه یک جعبه شکلات و زندگی و چگونگی غیرقابل پیش‌بینی بودنشان استفاده کرده است.

در واقع این مضمون به طور مناسب فیلم را برای مخاطب باز می‌کند که در این فیلم فارست به دنبال اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی زندگی است.

این تشبیه در انتهای فیلم در یک صحنه غم‌اگیز هم دیده می‌شود.

به دلیل اینکه تشبیه مختصر، فصیح و پر از معنی است راث می‌تواند از آن در میان یک دیالوگ استفاده کند.

تشبیه تنها برای یک شوک احساسی استفاده نمی‌شود. آن‌ها اغلب برای برجسته کردن یک نماد و در بهترین فیلم‌های کمدی استفاده می‌شوند.

 

اغراق و تشبیه

از تشبیه می‌توان در سینما  زمانی‌که شخصیت قرار است در مورد چیزی اغراق کند استفاده کرد.

این مورد اغلب در فیلم‌های کمدی برای برجسته کردن جک استفاده می‌شود.

در فیلم «برادران ناتنی» برنن برای اولین بار جلوی دیل آواز می‌خواند. بعد از آواز خواندن برنن مضطرب می‌شود که آیا خوانندگی او را دوست داشت؟ دیل به او اطمینان می‌دهد که خواننده است.

اما با نگاهی به فیلنامه‌ متوجه می‌شویم که از مقایسه درون آن استفاده نشده است. در واقع جان سی رایلی «صدات ترکیبی از فرجی و خود مسیحه» را فی‌ البداهه بیان کرده است.

آیا تفاوت فیلمنامه را با صحنه نهایی درک کردید؟

جان سی رایلی با زیرکی تمام توانست با یک تشبیه و با استفاده از کلماتی کمتر از دیالوگ اصلی احساس خود را نشان دهد و هم‌چنین این موضوع که چه میزان صدای برنن را تحسین می‌کند را به مخاطب منتقل کند.

این یک نمونه عالی از تشبیه‌ در سینما است که باعث خنده‌دار و جذاب‌تر شدن صحنه شده است.

Sources:

What is a Simile? Definition and Examples in Literature and Film

این مطلب به صورت اختصاصی برای گروه دریچه سینما تهیه شده و هر گونه کپی برداری از آن غیرقانونی است.

لطفا نظرات خود را درباره آن زیر این پست بنویسید.