تجلیل از فیلمسازان زن در روز جهانی زن

روز جهانی زن که در سال 1909 آغاز شد، به تاریخی برای جشن گرفتن دستاوردهای مداوم زنان و چشم‌داشتن به مبارزات پیش رو فیلمسازان زن تبدیل شده است.

موضوع امسال #InspireInclusion است که هدف آن ایجاد دنیایی فراگیرتر برای زنان است.

این روز فعالیت و جشنی جهانی  است که متعلق به همه کسانی است که به ایجاد برابری زنان متعهد هستند. این کنشگری جمعی نه تنها مورد نیاز زنان، بلکه تک تک افراد جامعه است و نه تنها برای یک روز، بلکه در تمام سال.

فیلمسازان زن

تجلیل از فیلمسازان زن در روز جهانی زن با بررسی حضور آنان در این صنعت در مقیاس جهانی و ملی انجام می‌شود.

تاریخ رسمی صنعت فیلم اغلب کارگردانان زن را فراموش می کند. اگر در این مورد استثنایی باشد، اما در مورد زنان عوامل فیلم، این فراموشی، همیشگی است.

بر اساس مطالعه‌ای در مجله Slate، فیلم‌های زنانه نسبت به سایر فیلم‌ها از توزیع ۶۷ درصدی کمتری برخوردارند.

«این بدان معناست که زنان همه این فیلم‌ها را می‌سازند که شگفت‌انگیز هستند و به جشنواره‌ها می‌رسند، اما بعد پخش نمی‌شوند. بخشی از تحلیل ما این است که برخی از موسسات به دنبال انتخاب های آسان هستند و می خواهند از موضوعاتی که بیش از حد جسورانه یا متمرکز بر زنان هستند اجتناب کنند.

بسیاری از فیلم‌های زنان درباره موضوعاتی هستند که انتظار ندارید یا معمولاً نمی‌بینید. به عنوان بخشی از یک جامعه، زنان باید فعالانه در جهت نمایندگی در همه زمینه ها، به ویژه در هنر و فیلم، تلاش کنند.

یکی از اهداف می‌تواند ایجاد جامعه ای از دوستداران فیلم باشد که به جستجوی استعدادهای گذشته و فعلی کمک کند و آثار با عالی زنان را به جهان عرضه کند.

روز جهانی زن، که هر سال در ۸ مارس جشن گرفته می‌شود، فرصتی است برای تجلیل از دستاوردها و مبارزات زنان در عرصه‌های مختلف، از جمله در صنعت فیلم و سینما. در سراسر جهان، فیلمسازان و عوامل زن با استعداد و خلاقیت خود، به شکل‌گیری و پیشرفت هنر سینما کمک کرده‌اند.

فیلمسازان زن و تأثیرشان بر سینما

فیلمسازان زن بسیاری وجود دارند که با آثار خود، نه تنها به لحاظ هنری بلکه به لحاظ اجتماعی نیز تأثیرگذار بوده‌اند. از **آلیس گای** که به عنوان اولین کارگردان زن شناخته می‌شود، تا **کلویی ژائو** که با فیلم‌هایی چون “نومادلند” جوایز متعددی را از آن خود کرده است. این فیلمسازان با دیدگاه‌های منحصر به فرد خود، به تغییر نگرش‌ها و شکستن مرزهای جنسیتی در صنعت فیلم کمک کرده‌اند.

اگر بخواهیم فهرستی از بهترین کارگردانان زن معاصر را مرور کنیم. فیلمسازان زن با استعداد بی‌شماری وجود دارند و هر فهرستی برای کارگردانی آینده باید تعداد زیادی از آنها را در بر بگیرد.

زنان تنها 7 درصد از کل کارگردانانی بودند که در 250 فیلم پرفروش داخلی در سال 2016 کار می کردند.

آمار حضور زنان در میان 100 فیلم پرفروش سال 2019، هالیوود به شرح زیر است:

10.7 درصد از کارگردانان

19.4 درصد از نویسندگان

24.3 درصد از تولیدکنندگان

70.4 درصد از مدیران بازیگری

در 250 فیلم پرفروش سال 2019، زنان 6 درصد آهنگسازان را تشکیل می دهند.

تنها ۳ زن جایزه بهترین کارگردانی اسکار برده‌اند.

در سال 2018، ریچل موریسون برای فیلم «Mudbound’s» اولین زنی بود که نامزد دریافت جایزه اسکار برای فیلمبرداری شد.

آمار سال ۲۰۲۳

بر اساس داده‌های منتشر شده، در سال ۲۰۲۳، زنان در صنعت فیلم‌سازی حضور چشمگیری داشته‌اند، اما همچنان با نابرابری‌هایی مواجه هستند. در اینجا آماری از میزان حضور زنان در مختلف مشاغل فیلمسازی آورده شده است:

تهیه‌کنندگان: زنان ۳۶ درصد از تهیه‌کنندگان و ۲۶ درصد از تهیه‌کنندگان اجرایی را تشکیل داده‌اند.

تدوینگر: ۲۲ درصد از تدوینگران را زنان تشکیل داده‌اند.

کارگردانان و نویسندگان: تنها ۱۷ درصد از کارگردانان و نویسندگان زن بوده‌اند.

مدیران فیلمبرداری: در این حوزه، زنان بسیار کمتری حضور دارند و تنها ۶ درصد از مدیران فیلمبرداری را زنان تشکیل داده‌اند.

این آمار نشان‌دهنده پیشرفت تدریجی زنان در صنعت فیلم‌سازی است، اما همچنان راه زیادی برای رسیدن به برابری کامل وجود دارد.

نقش زنان در صنعت فیلم ایران

در ایران نیز، زنان فیلمساز و عوامل فیلم، با وجود محدودیت‌ها و چالش‌های فراوان، توانسته‌اند جایگاه ویژه‌ای برای خود ایجاد کنند. فیلمسازانی چون تهمینه میلانی و رخشان بنی‌اعتماد با آثاری که به موضوعات اجتماعی و حقوق زنان می‌پردازند، توانسته‌اند صدای زنان را به گوش جهانیان برسانند. آن‌ها با به تصویر کشیدن چالش‌ها و مسائلی که زنان در جامعه ایران با آن روبرو هستند، به پیشبرد گفتمان‌های فمینیستی و ارتقاء آگاهی اجتماعی کمک کرده‌اند.

در پایان، می‌توان گفت که نقش زنان در صنعت فیلم و سینما، چه در ایران و چه در سطح جهانی، نقشی بی‌بدیل و تأثیرگذار است. آن‌ها با خلق آثار هنری که به چالش کشیدن نرم‌های اجتماعی و فرهنگی می‌پردازند، به پیشرفت و توسعه فرهنگ و هنر کمک شایانی کرده‌اند. امید است که با افزایش حمایت‌ها و فراهم آوردن فرصت‌های بیشتر برای زنان در این صنعت، شاهد حضور پررنگ‌تر و مؤثرتر آن‌ها در عرصه‌های مختلف هنری باشیم.