بازیگران زن پیش از انقلاب

در این مقاله نویسنده درباره سرگذشت برخی از بازیگران زن پیش از انقلاب اسلامی ایران نوشته است.

Babak GhafooriazarMarch 26, 2020

‏درگذشت فرزانه تاییدی در ۷۵ سالگی و انتشار برخی گفت و گوهای قدیمی‌اش پیرامون آنچه پس از انقلاب سال ۵۷ بر او و گروهی از همکارانش رفت، بار دیگر موضوع محرومیت اجباری هنرمندان فعال در حکومت پیشین ایران بویژه زنان فعال در سینمای قبل از انقلاب را مطرح کرد.

‏۲. خانم تاییدی یکی از ده‌ها بازیگر زن محروم شده از ادامه فعالیت بعد از انقلاب بود که باوجود تحمل سختی فراوان به هرشکلی توانست خود را به خارج از ایران برساند و به شکلی به فعالیت بپردازد. اتفاقی که برای همه بازیگران زن آن دوران نیفتاد و گروهی سرنوشت تلخی داشتند.

‏۳. فرشته جنابی

بازیگر کیفر، قیامت عشق، برهنه تا ظهر با سرعت و طوطی

بعد از انقلاب پرونده قضایی برایش تشکیل و حتی گفته شد حکم اعدام گرفت

مرگ در ۵۰ سالگی

‏۴. روشنک صدر

بازیگر قادر، بیدار در شهر، بر فراز آسمانها

مرگ در ۲۸ سالگی بر اثر سکته مغزی

‏۵. طوطی سلیمی

بازیگر صمد آرتیست می‌شود، کینه، صمد خوشبخت می‌شود، رابطه جوانی

احضار به دادگاه‌ها انقلاب

مرگ در ۵۷ سالگی در سرای سالمندان در حالی که کسی هویتش را به درستی نمی‌دانست و پیکرش مدتها بدون خاکسپاری مانده بود.

‏۶. نوری کسرایی

بازیگر تعدادی از آثار موج نوی سینمای ایران از جمله پنجره، تنگسیر، شازده احتجاب

مرگ در ۶۸ سالگی در انزوای کامل به طوری که پیکرش دو روز بعد از مرگ در خانه‌اش یافت شد

‏۷. فروزان

ستاره بی بدیل سینمای پیش از انقلاب که نامش تضمین فروش فیلم‌ها بود با حضور در تعدادی از شاخص‌ترین آثار چون قلندر، باباشمل، دشنه و دایره مینا

احضار به دادگاه‌های انقلاب و عفو به شرط بخشش اموال و نداشتن هیچ گونه فعالیت هنری 

مرگ در ۷۸ سالگی

‏۸. ایرن

بازیگر توانا و بی‌پروای سینمای قبل از انقلاب که نخستین بار با بیکینی در فیلمی ایرانی بازی کرد. بازیگر بلوچ، موسرخه، برهنه تا ظهر با سرعت، شام آخر

بعد از انقلاب حضورش در خط قرمز، جایزه و هزاردستان حذف شد

مرگ در ۸۵ سالگی

‏۹. ملوسک

بازیگر میرم بابا بخرم، کنیز، قفس و چلچراغ

اطلاع چندانی از سرنوشت او نیست.

‏۱۰. آرام و سپیده بدون داشتن اجازه کار در ایران ماندند و گوگوش و آیلین ویگن و مری آپیک و لیلا فروهر در خارج از کشور هستند.

‏پوری بنایی

از بازیگران مهم پیش از انقلاب و حاضر در آثاری چون قیصر، کوچه مردها، غزل، میراث

بعد از انقلاب از کار محروم شد و برخی زمزمه‌ها مبنی بر احتمال دادن اجازه کار به او پس از دوم خرداد به واقعیت نپیوست.

در روزهای اخیر خبر ابتلایش به کرونا و بعد بهبودی منتشر شد

‏تقریبا تمام بازیگران زن مهم سینمای قبل از انقلاب (به جز مواردی چون پروانه معصومی، شهلا ریاحی، نادره، مهین شهابی، فخری خوروش، جمیله شیخی) در دوران جدید حذف و محروم شدند. زری خوشکام و آفرین هم بعد از سه دهه در چند نقش‌ فرعی حاضر شدند.

حذف بازیگران زن پیش از انقلاب با همراهی نسبی (یا دست کم سکوت) جریان معترض و روشنفکری اوایل انقلاب انجام شد. بویژه ادبیات سینمایی بعد از انقلاب و نشریاتی چون ماهنامه سینمایی فیلم همراه مدیران فرهنگی در این حذف دردناک بودند.

Babak Ghafooriazar