نقد و بررسی موسیقی متن فیلم دانکرک اثر هانس زیمر
نامزد بهترین موسیقی متن در بیست و سومین جوایز منتقدان
به همراه نقد و بررسی
💽Album: Dunkirk (Original Motion Picture Soundtrack)
👥Artists:
👤Hans Zimmer
🎧Total tracks: 11.
🗂Category: album
📆Published on: 2017-07-21
🎬 Film_Music_Collection 🎶
فیلم کریستفر نولان دومین بازخوانی از واقعه بزرگ دانکرک می باشد.
پیش از این لسلی نورمن در سال 1958 فیلمی با همین نام در مورد این عملیات ساخته بود. در حالی که فیلم نورمن یک پروپاگاندای ساده از جنگ جهانی دوم بود، فیلم نولان یک پروژه جاه طلبانه از سه گانه زمان وی می باشد.
شاید اگر بتوان کلیدواژه ای برای نقد فیلم و نقد موسیقی آن عنوان کرد همین مساله زمان باشد.
یکی از بحث برانگیزترین مسائل در فیلم دانکرک موسیقی هانس زیمر می باشد. پیتر بردشاو آن را «بهترین موسیقی زیمر تا به امروز» دانسته است.
و تاد مک کارتی در هالیوود ریپورتر از آن به عنوان یکی از شگفت انگیزترین موسیقی های درام داستانی عنوان کرده است.
حال آنکه جوامع موسیقایی اثر زیمر برای دانکرک را به عنوان میخی دیگر در تابوت موسیقیِ احساسی و مضمون-محور قلمداد کردند.
نقد و بررسی موسیقی فیلم دانکرک
نگاهی به موسیقی متن فیلم دانکرک(هانس زیمر)
مهدی قویدل
هانس زیمر در سال 2016 شروع به کار بر روی موسیقی فیلم دانکرک کرد. به مدت یازده ماه روی این پروژه کار کرد و در نهایت نسخه آزمایشی آن به مدت 100 دقیقه را تحویل نولان داد.
گفته می شود برای این موسیقی از لحن شپرد استفاده کرده است که قبلا در فیلم پرستیژ استفاده شده بود.
(لحن یا صدای شپرد، صدایی است که از برهم نهی امواج سینوسی جدا شده توسط اکتاو تشکیل شده است. این توهم شنوایی لحنی را ایجاد می کند که به نظر می رسد مدام در حال صعود یا نزولی است، اما در عمل شکلی ثابت دارد)
این شگرد صوتی با صدای ساعت جیبی خودِ نولان همراه است و ساختار موسیقی را شکل می دهد.
گفته می شود زیمر ترجیح داد فیلم های خام را زمان ساخت موسیقی مشاهده نکند و موسیقی بر را بر اساس فیلمنامه نوشته است.
موسیقی های اضافی توسط لورن بالف، اندرو کاوچینسکی، استیو مزارو و بنجامین والفیش تهیه شده اند و قطعه “Nimrod”(نمرود) ادوارد الگار نیز به این آثار اضافه شده است.
ارکستر شامل یک کنترباس و چهارده ویولن سل بود که با رجیستر بالا اجرا می شدند.
همچنین صدای موتور قایق به عنوان مرجعی برای سرعت موسیقی عمل می کند. موسیقی در AIR Lyndhurst Hall با میکس مسترینگِ جف فاستر ضبط شد.
قابل درک است که نولان و زیمر چه چیزی از موسیقی می خواستند.
ناامیدی، وحشت، آشفتگی و سردرگمی؛ مجموعه احساساتی است که در هرج و مرج جنگ به غایت می رسد. در موسیقی زیمر نیز ارکسترال با موسیقی الکترونیکی ترکیب می شوند و یک بمباران شنیداری را ایجاد می کنند.
در این میان زمان با تیک تاک ساعت حضور خود را اعلام می کند و احتمالا مهمترین عنصر فیلم و موسیقی است.
زمان در اینجا به چیزی بیش از مضمون فیلم بدل شده و آن تیک تاک ساعت در نهایت یک کارکرد موسیقایی پیدا می کند(زیرا فرم و ساختار، ریتم و سرعت دارد).
مشکل نولان و اثر آن بر زیمر
آنچه کارکرد موسیقی فیلم در دانکرک را ناکافی می کند نه در موسیقی که در خودِ فیلم نهفته است و آن عدم وجود شخصیت پردازی درست است.
این نقدی است که بر فیلم اخیر نولان(تنت) نیز وارد شد. واقعا این اشخاص چه کسانی هستند؟
چرا ما باید به هر یک از شخصیت ها اهمیت دهیم؟
عدم وجود شخصیت پردازی در فیلم نولان مشکل خود را در موسیقی زیمر نیز نشان داده است.
همانطور که داستان اجازه نمی دهد بر روی یک یا چند شخصیت تمرکز کنیم، موسیقی نیز کسی را ندارد تا روایت او دنبال کند.
عدم وجود هر گونه تمرکز احساسی بر روی شخصیت ها لحن فیلم را نیز تعیین کرده است، و آن استیصال و وحشت است، اما کافی نیست.
قصه نولان در فیلم دانکرک هیچ قاب بندیِ مناسب داستانی ندارد. می دانیم آثار مدرن همواره در تلاش برای شکستن فرم های پیش از خود هستند.
مساله ابهام نیز یک مساله اساسی در آثار مدرن است، اما همین آثار نیز بر پایه و اساس هایی جهان داستانیِ خود را شکل می دهند.
این جایی است که فیلم دانکرک با معضل مواجه می شود. هیچ اساسی را نمی توان برای فیلم دانکرک عنوان کرد. به عنوان مثال اگر بخواهیم از منظر تاریخی فیلم را در نظر بگیریم به جز چند جمله ابتدایی فیلم هیچ اشاره قابل اتکاء دیگری در فیلم وجود ندارد.
موسیقی زیمر نیز همین رویکرد کارگردان را انعکاس می دهد و این کار را با چنان شدتی انجام می دهد که عملا هیچ چیزی که شبیه احساسات انسانی باشد، در آن پیدا نمی کنید.
تمامی موسیقی متن فیلم دانکرک مجموعه از تنش هاست.
تنش هایی که به اندازه خودِ شخصیت ها آواتار گونه هستند، و عمقی ندارند. استراوینسکی زمانی در اعتراض به موسیقی فیلم گفته بود:
«موسیقی هنری پر ارج تر از آن است که به خدمت دیگر هنرها دربیاید، موسیقی فیلم نقش ارکستر رستوران را برعهده دارد. من منکر موسیقی فیلم به عنوان عامل تکمیل کننده تصاویر فیلم نیستم.
موسیقی می تواند جنبه های مختلف داستان را به هم پیوند دهد و کمبود تصاویر را جبران کند. به همان ترتیبی که من نمی توانم از کاغذ دیواری رنگارنگی که برهنگی دیوار اتاقم را می پوشاند چشم پوشی کنم، فیلم نیز نمی تواند استفاده از موسیقی را نادیده بگیرد. اما از من نخواهید این کاغذ دیواری ها را با اصول زیبایی و هنرشناسی تشریح کنم.»
و این دقیقا کارکردی است که موسیقی زیمر برای فیلم نولان بازی می کند.
همانطور که در بالا گفتم قابل درک است که برخی مفاهیم مورد نظر نولان در موسیقی وجود دارد.
مثلا همان تیک تاک ساعت که به مساله زمان شکل موسیقایی بخشیده است اما صرفا در همین حد.
تاملی بر قطعات موسیقی
از میان قطعه ها شاید بتوان “Supermarine” را قابل تامل ترین قطعه دانست.
مجموعه ای از استینیت(ostinato) هایی که هشت دقیقه تمام نواخته می شوند.
در این قطعه از صدای شاسی هواپیماهای جنگنده معروف Spitfire به همراه پالس های الکترونیکی استفاده شده است.
قطعه “Regimental Brothers” که به صورت مشترک با لورن بالف نوشته شده است، به جز موارد تکراری در قطعه های قبلی(تیک تاک ساعت، ناله پالس ها و…) از صدای شیپورهایی استفاده کرده است که در نوع خود قابل توجه اند.
قطعه “Impulse” جلوه صوتی ساعت را بیش از دیگر قطعه ها برجسته کرده و آن را با هارمونیک های ویولون هایِ متزلزل احاطه می کند که تقریباً به صورت زیرین در پس زمینه قرار دارند.
قطعه “Home” توسط بنجامین والفیش نوشته شده است. والفیشی که از نظر دستکاری های صوتی شاید رادیکالی ترین آهنگساز زنده هالیوود باشد.
در آثار مستقل والفیش این شکل از موسیقی به طرزی افراطی شنیده می شود(بلید رانر 2049).
موسیقی والفیش علی رغم اینکه همواره منزجر کننده است، تاثیرگذار نیز می باشد.
قطعه “Nimrod” اثر سر ادوارد الگار در سال 1898 نوشته شده است. این قطعه توسط بنجامین والفیش برای این فیلم تنظیم مجدد شد.
“نمرود” یکی از محبوب ترین قطعات کلاسیک میهن پرستانه در رپرتوار معاصر می باشد و در موسیقی کلاسیک انگلیس جایگاه مهمی دارد.
نتیجه گیری
بدیهی است که زیمر در نهایتِ دقت و وسواس موسیقی مورد نظر نولان را نوشته است.
و شاید مشکل در همین نکته نهفته است، که اساسا نولان تعریف درستی از موسیقی فیلم ندارد.
نولان توجهی به این مساله که موسیقی فیلم چیست و چه کارکردی دارد و چه عمق و احساسی می توان بوجود بیاورد ندارد.
موسیقی فیلم می تواند به عنوان پلی عاطفی بین تصویر و مخاطب عمل کند و این دقیقا کاری است که موسیقی دانکرک انجام نمی دهد.
هانس زیمر یکی از بزرگترین آهنگسازان زنده تاریخ سینماست و این که از او بخواهید تیک تاک ساعتی را از ابتدا تا انتهای یک اثر سینمایی بنویسد یعنی به شدت او را دست کم گرفته اید.
شاید نولان تنها کارگردانی نباشد که نسبت به موسیقی فیلم چنین رویکردی دارد، اما مساله وقتی نگران کننده می شود که بدانیم انتخاب های سبکی او به یک اصل تبدیل شده و بر افراد زیادی تاثیر می گذارد.
همینطور زیمر که هر موسیقی او و هر قطعه ای که می نویسد بر کار ده ها آهنگساز دیگر در دنیای موسیقیِ فیلم اثر می گذارد و این چرخه شاید برای سال ها ادامه پیدا کند.
دانلود موسیقی کامل متن فیلم دانکرک در صفحه تلگرام 🎬 @Film_Music_Collection 🎶
خیر