بررسی حضور فیلم های ایرانی در جشنواره های جهانی ۲۰۱۹

آمار حضور در جشنواره جهانی فیلم

این نوشته تحلیل آماری آقای محمد اطبایی از پخش کنندگان بین المللی فیلم ایران است که در ایسنا منتشر شده است.

محمد اطبایی در مطلبی مبسوط به ارزیابی جشنواره های معتبر جهانی و سینمای ایران در سال ۲۰۱۹ پرداخته است.

شما می توانید برای ثبت نام در جشنواره های بین المللی از خدمات متنوع ما استفاده کنید

جشنواره های الف

در حوزه عرضه و پخش بین الملل فیلم های بلند، پنج جشنواره، مهم ترین جشنواره های فیلم دنیا بوده که حضور و نمایش در این پنج جشنواره برای همه سینماگران و پخش کننده های فیلم از اهمیت بالایی برخوردار است.

جشنواره های کن، ونیز، برلین، سان دنس و تورنتو. البته دو جایزه اسکار و گلدن گلوب را که جشنواره نبوده به این فهرست برتر باید اضافه کرد

هر چند هر دو در طبقه بندی جشنواره ها نبوده اما از مهم ترین رویدادهای سینمایی جهان محسوب می شوند.
حال به وضعیت سینمای ایران در این پنج جشنواره بسیار مهم جهانی و دو رویداد در سال ۲۰۱۹ بپردازیم

که در یک جشنواره هیچ فیلمی نداشتیم و در چهار جشنواره دیگر هم سه فیلم بلند سینمایی و هفت فیلم مستند و کوتاه از سینمای ایران حضور داشتند.
براساس تقویم سال میلادی، اولین جشنواره فیلم بسیار مهم سال در ۲۰۱۹، سی و چهارمین جشنواره فیلم سان دنس (۴ تا ۱۴ بهمن ۹۸، ۲۴ ژانویه تا ۳ فوریه ۲۰۱۹- آمریکا) بود

که فیلم کوتاه “مانیکور” ساخته آرمان فیاض در آن به نمایش در آمد.

شصت و نهمین دوره جشنواره فیلم برلین (۱۸ تا ۲۸ بهمن ۹۸، ۷ تا ۱۷ فوریه ۲۰۱۹-آلمان) که فیلم سینمایی “نشت” ساخته سوزان ایروانیان و محصول ایران و جمهوری چک، فیلم مستند  “دلبند” ساخته یاسر طالبی، فیلم کوتاه “تتو” ساخته فرهاد دل آرام و فیلم کوتاه “ماگرالن” ساخته مریم زارعی و محصول ایران و کانادا در این دوره برلین به نمایش درآمدند و خرس بلورین بهترین فیلم کوتاه بخش نسل هم به “تتو” رسید.
الهه گودرزی یکی از داوران جایزه جنبی سینمای هنری بود و دو ایرانی تبار هم از داوران جایزه های جنبی جشنواره بودند.

هفتاد و دومین جشنواره فیلم کن (۲۴ اردیبهشت تا ۴ خرداد ۹۸، ۱۴ تا ۲۵ مه ۲۰۱۹) هم هیچ فیلمی از سینمای ایران در بخش های مختلف خود نداشت.
هفتاد و ششمین جشنواره فیلم ونیز (۶ تا ۱۶ شهریور ۹۸، ۲۸ آگوست تا ۷ سپتامبر ۲۰۱۹) فیلم “متری شیش و نیم” ساخته سعید روستایی را را برای بخش افق ها

و دو فیلم مستند “تپه های مارلیک” ساخته ابراهیم گلستان و “خانه سیاه است” ساخته فروغ فرخزاد را در بخش کلاسیک ها به نمایش گذاشت.

چهل و چهارمین جشنواره فیلم تورنتو (۱۴ تا ۲۴ شهریور ۹۹، ۵ ت ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۹- کانادا) نیز فیلم “پسر-مادر” ساخته مهناز محمدی و محصول ایران و جمهوری چک و فیلم کوتاه “امتحان” ساخته سونیا حداد را در برنامه خود داشت.

سینمای ایران در دو جایزه اسکار و گلدن گلوب در سال ۲۰۱۹ حضوری نداشت.

جشنواره های ب

در تقسیم بندی دوم جشنواره های فیلم مهم دنیا هم لوکارنو، سن سباستین، توکیو، کارلو وی واری، ماردل پلاتا، شب های سیاه تالین، ورشو،  رتردام، مستند آمستردام، انیمیشن انسی، کوتاه کلرمون-فران، جایزه سینمای آسیا- پاسیفیک قرار دارند.

در هفتاد و دومین جشنواره فیلم لوکارنو (۱۶ تا ۲۶ مرداد ۹۸، ۷تا ۱۷ آگوست ۲۰۱۹) فیلم مستند “نت های مسی یک رویا ساخته رضا فرهمند در بخش هفته منتقدان به نمایش در آمد.

شصت و هفتمین جشنواره فیلم سن سباستین (۲۹ شهریور تا ۶ مهر ۹۸، ۲۰ تا ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۰-اسپانیا) به سیاق سالهای پیشین هیچ فیلمی از سینمای ایران را انتخاب نکرد

و سی و دومین جشنواره فیلم توکیو (۶ تا ۱۴ آبان ۹۸، ۲۸ اکتبر تا ۵ نوامبر ۲۰۲۹-ژاپن) فیلم “متری شیش و نیم” را در بخش مسابقه خود به نمایش گذاشت و دو جایزه بهترین کارگردانی و بهترین بازیگری برای نوید محمدزاده را نیز به این فیلم اعطا کرد.

دو فیلم “قسم” ساخته محسن تنابنده و “پیرمردها نمی میرند” ساخته رضا جمالی هم در بخش استعدادهای جوان آسیا حضور داشته و جایزه روح آسیا بنیاد ژاپن برای آسیا به “پیرمردها نمی میرند” تعلق گرفت.

پنجاه و چهارمین دوره جشنواره فیلم کارلووی واری (۷ تا ۱۵ تیر ۹۸، ۲۸ ژوئن تا ۶ جولای ۲۰۱۹) همچنان بی اعتنایی خود به سینمای ایران را ادامه داد و هیچ فیلمی از ایران را برای هیچ بخشی از جشنواره خود انتخاب نکرد!

سی و چهارمین جشنواره فیلم ماردل پلاتا (۱۸ تا ۲۷ آبان ۹۸، ۹ تا ۱۸ نوامبر ۲۰۱۹-آرژانتین) تنها فیلم بازسازی شده “خانه سیاه است” ساخته فروغ فرخزاد را در برنامه خود داشت تا این جشنواره هم به عدم توجه به سینمای ایران همچون چند سال گذشته ادامه داده باشد!

اما بیست و سومین جشنواره فیلم شب های سیاه تالین (۲۴ آبان تا ۱۰ آذر ۹۸، ۱۵ نوامبر تا ۱ دسامبر ۲۰۱۹) فیلم سینمایی “شبی که ماه کامل شد” ساخته نرگس آبیار را در بخش مسابقه اصلی خود به نمایش گذاشت و این فیلم جایزه بهترین فیلم تماشاگران را دریافت کرد.

فیلم “جهان با من برقص” ساخته سروش صحت در بخش مسابقه فیلم اول جشنواره تالین به نمایش در آمد و فیلم های “متری شیش و نیم” ساخته سعید روستایی، “سرخپوست” ساخته نیما جاویدی، “مسخره باز” ساخته همایون غنی زاده و فیلم های کوتاه “شهر بازی” ساخته کاوه مظاهری و محصول ایران و کانادا، “آواز گنجشک” ساخته فرزانه امیدوارنیا و محصول ایران و دانمارک، “آقای گوزن” ساخته مجتبی موسوی، “فیلمرغ” ساخته امیر مسعود سهیلی و محصول ایران و افغانستان و “مثل بچه آدم” ساخته آرین وزیر دفتری در بخش های دیگر جشنواره حضور داشتند.

سی و پنجمین جشنواره فیلم ورشو (۱۹ تا ۲۸ مهر ۹۸، ۱۱ تا ۲۰ اکتبر ۲۰۱۹- لهستان) فیلم “مسخره باز را برای بخش مسابقه اصلی خود انتخاب کرده  که جایزه ویژه هیات داوران را هم دریافت کرد و فیلم “متری شیش و نیم” ساخته سعید روستایی هم در بخش جنبی جشنواره به نمایش در آمد.

ادامه

چهل و هشتمین جشنواره فیلم رتردام (۳ تا ۱۴ بهمن ۹۷، ۲۳ ژانویه تا ۳ فوریه ۲۰۱۹- هلند) فیلم سینمایی “تهران، شهر عشق” ساخته علی جابر انصاری و محصول ایران و انگلستان و هلند را به نمایش گذاشت.

سی و دومین جشنواره فیلم مستند آمستردام موسوم به ایدفا (۲۹ آبان تا ۱۰ آذر ۹۸، ۲۰ نوامبر تا ۱ دسامبر ۲۰۱۹-هلند) بی تردید مهم ترین رویداد سینمای مستند جهان محسوب شده و در این دوره توجه بسیار مناسبی به سینمای ایران هم داشت.

فیلم “سایه های بی خورشید” ساخته مهرداد اسکویی را به عنوان فیلم افتتاحیه خود انتخاب و جایزه بهترین کارگردانی را هم به آن اعطا کرد. فیلم “خلاف جهت عقربه های ساعت” ساخته جلال وفایی در بخش مسابقه فیلم های میان مدت به نمایش در آمده و جایزه بهترین فیلم این بخش را هم دریافت کرد.

فیلم “آشو” ساخته جعفر نجفی نیز جایزه بهترین مستند کودکان را دریافت کرد. فیلم مستند انیمیشن “کاغذ پاره ها” ساخته بهزاد نعلبندی، “نون و گلدون” ساخته محسن مخملباف، “تارهای ممنوعه” ساخته حسن نوری و محصول ایران و افغانستان، “فقدان” ساخته فاطمه ذوالفقاری و فیلم “نرد-فونک” ساخته علی اسلامی و مملی شفاهی و محصول هلند/فرانسه/ایران در بخش های مختلف جشنواره حضور داشته و محسن مخملباف هم از اعضای هیات داوری اصلی جشنواره بود.

چهل و سومین جشنواره فیلم انیمیشن انسی (۲۰ تا ۲۵ خرداد ۹۸، ۱۰ تا ۱۵ ژوئن ۲۰۱۹-فرانسه) هم مهم ترین رویداد سینمای انیمیشن جهان است که میزبان چهار فیلم ایرانی بود.

“گرگم و گله می برم” (امیر هوشنگ معین)، “پسر دریا” (عباس جلالی یکتا) که جایزه شهر انسی را دریافت داشت،

“گرسنگی” (زهرا رستم پور) و تیزر یازدهمین جشنواره پویانمایی تهران در این جشنواره حضور داشتند.

چهل و یکمین جشنواره فیلم های کوتاه کلرمون-فران که مهم ترین جشنواره فیلم کوتاه دنیا محسوب می شود (۱۳ تا ۲۰ بهمن ۹۸، ۲ تا ۹ فوریه ۲۰۱۹- فراننسه) “گسل” ساخته سهیل امیر شریفی و “رتوش” شاخته کاوه مظاهری را به نمایش گذاشت.

سیزدهمین دوره جایزه سینمای آسیا و پاسیفیک (۳۰ آبان ۹۸، ۲۱ نوامبر ۲۰۱۹-استرالیا) که مهم ترین جایزه سالانه سینمای منطقه محسوب می شود،

نوید محمدزاده را برای بازی در فیلم “متری شیش و نیم” (سعید روستایی) و محسن تنابنده را برای بازی در فیلم “رونا مادر عظیم” (جمشید محمودی) نامزد جایزه بهترین بازیگر مرد، محسن قرایی و محمد نادری را نامزد دریافت جایزه بهترین فیلمنامه برای “قصر شیرین” (رضا میرکریمی)،

فرزاد خوش دست را برای فیلم مستند “خط باریک قرمز” نامزد دریافت جایزه بهترین فیلم مستند و بهزاد نعلبندی را برای فیلم “کاغذ پاره ها” نامزد دریافت جایزه بهترین فیلم انیمیشن کرد و در نهایت فیلم “رونا مادر عظیم” موفق به دریافت جایزه تنوع فرهنگی یونسکو شد.

در گروه سوم جشنواره های معتبر جهانی می توان جشنواره های مسکو، شانگهای، قاهره، پوسان، هند در گوآ، ترایبکا، نیویورک، مونترال، رم، مستند هات داکس، لندن، ادینبورگ، استکهلم، زوریخ، سائوپولو، سیدنی، ،پکن، جشنواره جنوب از جنوب غربی آستین، کوتاه اوبرهاوزن، کوتاه تامپره، انیمیشن زاگرب، انیمیشن هیروشیما، مستند یاماگاتا، کوتاه پالم اسپرینگز، انیمیشن و مستند لایپزیگ، جشنواره کوتاه کوتاه ژاپن، جشنواره کوتاه و مستند کراکو و کوتاه و مستند بیلبائو، ویزیون دو رئل نیون، مستند شفیلد، مستند کپنهاگ، مستند شفیلد و جایزه سینمای آسیا را قرار داد.

در چهل و یکمین جشنواره فیلم مسکو (۲۹ فروردین تا ۵ اردیبهشت ۱۳۹۸/۱۸ تا ۲۵ آوریل ۲۰۱۹-روسیه)، فیلم سینمایی “سال دوم دانشکده من” ساخته رسول صدر عاملی در بخش مسابقه به نمایش در آمد و جایزه بهترین بازیگر زن نیز به سها نیاستی اعطا شد.

بیست و دومین جشنواره فیلم شانگهای (۲۵ خرداد تا ۳ تیر ۱۳۹۸/۱۵ تا ۲۴ ژوئن ۲۰۱۹-چین) نیز فیلم “قصر شیرین” ساخته رضا میرکریمی در بخش مسابقه حضور داشت و جایزه بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر مرد را برای حامد بهداد دریافت کرد.

فیلمهای “ما همه با هم هستیم” ساخته کمال تبریزی، “اتاق تاریک” ساخته روح الله حجازی، “مغزهای کوچک زنگ زده” ساخته هومن سیدی، “همچنان که می مردم” ساخته مصطفی سیاری، “۳ رخ” ساخته جعفر پناهی، “سال دوم دانشکده من” ساخته رسول صدر عاملی، “عرق سرد” ساخته سهیل بیرقی، “درون ماهی” ساخته بهزاد وزیری و فیلم کوتاه “تشریح” ساخته سیاوش شهابی در بخش های دیگر جشنواره به نمایش در آمدند.

در چهل و یکمین جشنواره فیلم قاهره (۲۹ آبان تا ۸ آذر ۱۳۹۸/۲۰ تا ۲۹ نوامبر ۲۰۱۹) در راستای تصمیمات سیاسی مسئولان مصری هیچ فیلمی از ایران شانس نمایش در آن کشور را ندارد.

اما در بیست و چهارمین جشنواره فیلم بوسان (۱۱ تا ۲۰ مهر ۱۳۹۸/۳ تا ۱۲ اکتبر ۲۰۱۹-کره جنوبی) دو فیلم “در میان تپه ها” (محمد رضا کیوان فر) و “دیاپازون” (حامد تهرانی را در بخش رقابتی جریان های جدید، “سینما خر” (شاهد احمدلو)، “ناگهان درخت” (صفی یزدانیان)، “بنفشه آفریقایی” (مونا زندی حقیقی)، “هفت و نیم” (نوید محمودی) و محصول ایران و افغانستان در بخش پنجره ای به سینمای آسیا، “دختر حاج آقا” (حسن صلح جو و مهدیه سادات میرحبیبی) محصول ایران و انگلستان و “دم اژدها” (سعید کشاورز) در بخش واید انگل به نمایش درآمده و “دم اژدها” جایزه دوم سونجی را دریافت کرد.

محسن مخملباف هم رییس هیات داوران جایزه کیم جی سئوک بود.
پنجاهمین جشنواره فیلم هند در گوآ (۲۹ آبان تا ۷ آذر ۱۳۹۸/۲۰ تا ۲۸

نوامبر ۲۰۱۹- هند) فیلم های “سرخپوست” (نیما جاویدی)، “متری شیش و نیم” (سعید روستایی)، “پیرمردها نمی میرند” (رضا جمالی)، “پسر-مادر” (مهناز محمدی) محصول ایران و جمهوری چک و “پنج عصر” (سمیرا مخملباف) در این رویداد حضور داشتند. هجدهمین جشنواره فیلم ترایبکا نیویورک (۴ تا ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۸/۲۴ آوریل تا ۵ مه ۲۰۱۹- آمریکا) هم میزبان فیلم کوتاه “کلاس رانندگی” ساخته مرضیه ریاحی بود و پنجاه و هفتمین جشنواره فیلم نیویورک (۵ تا ۲۱ مهر ۱۳۹۸/۲۷ سپتامبر تا ۱۳ اکتبر ۲۰۱۹-آمریکا) هم به مانند سال های پیش تر فیلمی از ایران برای برنامه خود انتخاب نکرد. چهل و ششمین جشنواره فیلم تلوراید (۸ تا ۱۱ شهریور ۱۳۹۸/۳۰ آگوست تا ۲ سپتامبر ۲۰۱۹- آمریکا) هم  فیلم مستند “کودتای ۳۲” ساخته تقی امیرانی و محصول انگلستان/امریکا/آیران و فیلم کوتاه “مانیکور” ساخته آرمان فیاض را در برنامه خود داشت.

جشنواره جهانی فیلم مونترال در سال ۲۰۱۹ هم برگزار نشد تا این رویداد به خاطره ها بپیوندد!

چهاردهمین جشنواره فیلم رم (۲۵ مهر تا ۵ آبان ۱۳۹۸/۱۷ تا ۲۷ اکتبر ۲۰۱۹-آیتالیا) فیلم سینمایی “پسر-مادر” ساخته مهناز محمدی و محصول ایران و جمهوری چک را به نمایش گذاشت و جایزه ویژه هیات داوران را هم به این فیلم اعطا کرد.

بیست و پنجمین جشنواره فیلم مستند هات داکس تورنتو (۵ تا ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۸/۲۵ آوریل تا ۵ مه ۲۰۱۹- کانادا) که پس از ایدفا، مهم ترین جشنواره مستند دنیا محسوب می شود،

فیلم های “دلبند” ساخته یاسر طالبی و “اکسدوس” ساخته بهمن کیارستمی را در برنامه خود گنجانده و جایزه تماشاگران برای بهترین مستند نیمه بلند هم نصیب “دلبند” شد.

شصت و سومین جشنواره فیلم لندن (۱۰ تا ۲۱ مهر ۱۳۹۸/۲ تا ۱۳ اکتبر ۲۰۱۹- انگلستان) فیلم سینمایی “سرخپوست” ساخته نیما جاویدی، مستند “کودتای ۳۲” ساخته تقی امیرانی و محصول انگلستان/آمریکا/ایران و فیلم های کوتاه “گسل” ساخته سهیلا امیر شریفی و “شهر بازی” ساخته کاوه مظاهری و محصول ایران و کانادا در این رویداد به نمایش در آمدند.

هفتاد و سومین جشنواره فیلم ادینبورگ (۲۹ خرداد تا ۹ تیر ۱۳۹۸/۱۹ تا ۳۰ ژوئن ۲۰۱۹-اسکاتلند) هم بار دیگر فیلمی از سینمای ایران برای برنامه خود انتخاب نکرد.

پانزدهمین جشنواره فیلم زوریخ (۴ تا ۱۴ مهر ۱۳۹۸/۲۶ سپتامبر تا ۶ اکتبر ۲۰۱۹-سوییس) هم دو فیلم “متری شیش و نیم” ساخته سعید روستایی و “پسر-مادر” ساخته مهناز محمدی را به نمایش در آورد و تقدیرنامه هیات داوران هم به فیلم “متری شیش و نیم” داده شد.

چهل و سومین جشنواره فیلم سائوپولو (۲۵ مهر تا ۸ آبان ۱۳۹۸/۱۷ تا ۳۰ اکتبر ۲۰۱۹-برزیل) هم فیلم های “قصر شیرین” (رضا میرکریمی)، “سرخپوست” (نیما جاویدی)، “متری شیش و نیم” (سعید روستایی)، “یک ماه برای پدرم (مانیا اکبری و داگلاس وایت” محصول ایران و انگلستان،  “هزار تو ” (امیر حسین ترابی)، “تهران، شهر عشق” (علی جابر انصاری) و “همچنان که می مردم” (مصطفی سیاری) را به نمایش در آورد.

شصت و ششمین جشنواره فیلم سیدنی (۱۵ تا ۲۶ خرداد ۱۳۹۸/۵ تا ۱۶ ژوئن ۲۰۱۹-استالیا) هم فیلم “عرق سرد” ساخته سهیل بیرقی را در برنامه خود داشت.

سی امین جشنواره فیلم استکهلم (۱۵ تا ۲۶ آبان ۱۳۹۸/۶ تا ۱۷ نوامبر ۲۰۱۹- سوئد) فیلم “متری شیش و نیم” ساخته سعید روستایی و فیلم کوتاه “آواز گنجشک” ساخته فرزانه امیدوارنیا و محصول دانمارک و ایران را انتخاب کرد و پیمان معادی جایزه دستاورد جشنواره را دریافت کرد.

نهمین جشنواره فیلم پکن (۲۴ تا ۳۱ فروردین ۱۳۹۸/۱۳ تا ۲۰ آوریل ۲۰۱۹-چین) فیلم های “تهران: شهر عشق” ساخته علی جابر انصاری و محصول انگلستان/هلند/ایران، “رضا” ساخته علیرضا معتمدی، “ایرو” ساخته سید هادی محقق و “۳ رخ” ساخته جعفر پناهی را انتخاب کرد و جایزه بهترین بازیگر زن هم به فروغ قجابگلی برای فیلم “تهران: شهر عشق” داده شد

و مجید مجیدی یکی از اعضای هیات داوران بود.

بیست و ششمین جشنواره فیلم جنوب از جنوب غربی آستین، آمریکا (۱۷ تا ۲۵ اسفند ۱۳۹۷/۸ تا ۱۶ مارس ۲۰۱۹) هیچ فیلمی از سینمای ایران در برنامه خود نداشت.

در خصوص این جشنواره باید گفت که از اهمیت خاصی در آمریکای شمالی برخوردار بوده اما متاسفانه هم پخش کننده های بین الملی سینمای ایران نسبت به آن بی اعتنا بوده و هم این رویداد چندان توجهی به سینمای ایران ندارد.

شصت و پنجمین جشنواره فیلم کوتاه اوبرهاوزن آلمان (۱۱ تا ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۸/۱ تا ۶ مه ۲۰۱۹) تنها فیلم “گاو آمریکایی” ساخته فاطمه طوسی را در برنامه خود داشت و چهل و نهمین جشنواره فیلم کوتاه تامپره فنلاند (۱۵ تا ۱۹ اسفند ۱۳۹۷/۶ تا ۱۰ مارس ۲۰۱۹) هم فیلم های “بچه خور” ساخته محمد کارت، “کلاس رانندگی” ساخته مرضیه ریاحی و “شب چره” ساخته محمد نجاریان را از سینمای ایران به نمایش گذاشت.

بیست و پنجمین جشنواره فیلم ویزیون دو رئل نیون سوییس (۱۶ تا ۲۴ فروردین ۱۳۹۸/۵ تا ۱۳ آوریل ۲۰۱۹) تنها فیلم “به نام شهرزاد یا اولین باغ آبجو در تهران” ساخته نرگس کلهر و محصول آلمان و ایران را به نمایش گذاشت و بهرنگ سمسامی روزنامه نگار ایرانی مقیم آلمان هم در میان داوران جایزه بین المذاهب بود.

هفدهمین جشنواره فیلم مستند کپنهاگ دانمارک (۲۹ اسفند ۱۳۹۷ تا ۱۱ فروردین ۱۳۹۸/۲۰ تا ۳۱ مارس ۲۰۱۹) تنها فیلم “یک ماه برای پدرم (مانیا اکبری و داگلاس وایت، انگلستان/ایران) را به نمایش گذاشت و جایزه دیدگاه جدید را هم به این فیلم داد.

شصت و دومین جشنواره فیلم مستند و انیمیشن لایپزیگ آلمان (۶ تا ۱۲ آبان ۱۳۹۸/۲۸ اکتیر تا ۳ نوامبر ۲۰۱۹) فیلم های “اکسدوس” (بهمن کیارستمی)، “آشو” (جعفر نجفی)، “گرگم و گله می برم” (امیر هوشنگ معین)، “خاتمه” (هادی زارعی و مهدی زارعی)، “روابط خانوادگی” (ناصر ضمیری، “وا کس چه” (کامران حیدری) و “به نام شهرزاد یا اولین باغ آبجو در تهران” (نرگس کلهر و محصول آلمان و ایر ان) را به نمایش گذاشت

و مجید موثقی رییس هیات داوران بخش اینتر فیلم بود و “گرگم و گله می برم” جایزه بهترین فیلم انیمیشن، “آشو” تقدیرنامه هیات داوران و “به نام شهرزاد…” جایزه گوته را دریافت داشت.

شصت و یکمین جشنواره فیلم کوتاه و مستند بیلبائو اسپانیا (۱۷ تا ۲۴ ابان ۱۳۹۸/۸ تا ۱۵ نوامبر ۲۰۱۹) فیلم های “امتحان” (سونیا حداد) و “سرمه ای” (قصیده گلمکانی) را در برنامه خود داشت.

بیست و نهمین جشنواره فیلم انیمیشن زاگرب کرواسی (۱۳ تا ۱۸ خرداد ۱۳۹۸/۳ تا ۸ ژوئن ۲۰۱۹) فیلم های “گرگم و گله می برم ساخته امیر هوشنگ معین، “یک نفر” ساخته محبوبه کلایی و “صبح” ساخته ریحانه کاوش را به نمایش گذاشت.

دو جشنواره مهم ژاپنی هر دو سال یک بار برگزار می شوند.

جشنواره فیلم انیمیشن هیروشیما که در سال های زوج برپا می شود در سال ۲۰۱۹ برگزار نشد و شانزدهمین جشنواره فیلم مستند یاماگاتا که در سال های فرد برپا می شود (۱۸ تا ۲۵ مهر ۱۳۹۸/۱۰ تا ۱۷ اکتبر ۲۰۱۹) میزبان “اکسدوس” ساخته بهمن کیارستمی، “خرامان” ساخته آرش اسحاقی، “عمو سبیلو” و “باشو، غریبه کوچک” ساخته های بهرام بیضایی، “رهایی” ساخته ناصر تقوایی، “قضیه شکل اول، قضیه شکل دوم” ساخته عباس کیارستمی و “سیاه و سفید” ساخته سهراب شهید ثالث بود

و جایزه تعالی جشنواره به “اکسدوس” و جایزه اتحادیه کارگردان های ژاپن به “خرامان” اعطا شد.

پنجاه و نهمین جشنواره فیلم کوتاه و مستند کراکو لهستان (۵ تا ۱۱ خرداد ۱۳۹۸/۲۶ مه تا ۲ ژوئن ۲۰۱۹) “تشریح” (سیاوش شهابی)، “یک ماه برای پدرم (مانیا اکبری و داگلاس وایت، انگلستان/ایران) و “خانه ای برای تو ” (مهدی بخشی مقدم) به نمایش درآمده و محمد فهیمی هم به عنوان داور بخش کوتاه حضور داشت.

بیست و یکمین جشنواره فیلم کوتاه کوتاه های ژاپن (۸ تا ۲۶ خرداد ۱۳۹۸/۲۹ مه تا ۱۶ ژوئن ۲۰۱۹) هفت فیلم “کاور” (وحید الوندی فر)، “آ مثبت” (بهرنگ میرزایی)، “آقای گوزن” (سید مجتبی موسوی)، “چشم انداز خالی” (علی زارع قنات نویی)، “قصه مردی که لب نداشت” (میلاد شاه جانی)، “روباه” (صادق جوادی) و “گزارشگر” (محمد رضا خردمندان) را از سینمای ایران انتخاب کرده و فیلم “آ مثبت” جایزه تماشاگران بخش آسیا را دریافت کرد.

بیست و پنجمین جشنواره فیلم کوتاه پالم اسپرینگز آمریکا (۲۸ خرداد تا ۵ تیر ۱۳۹۸/۱۸ تا ۲۴ ژوئن ۲۰۱۹) فیلم های “تشریح” (سیاوش شهابی)، “نقش” (فرنوش صمدی)، “تاریکی” (سعید جعفریان)، “شب تولد” (امید شمس) و “جشن” (بهنام عابدی) را در برنامه خود داشت و رخساره قائم مقامی و بیژن تهرانی از داوران بخش سینمای بدون مرز این جشنواره بودند.

بیست و ششمین جشنواره فیلم مستند شفیلد انگلستان ( ۱۵ تا ۲۰ خرداد ۱۳۹۸/۶ تا ۱۱ ژوئن ۲۰۱۹) هیچ فیلمی از سینمای ایران انتخاب نکرد و سیزدهمین دوره جایزه سینمای آسیا (۲۶ اسفند ۱۳۹۷/۱۷ مارس ۲۰۱۹) در هنگ کنگ نیز همچنان به سینمای ایران بی اعتنا بود و نام هیچ سینماگری از ایران در میان نامزدهای این جایزه وجود نداشت.»

جشنواره های دال

اطبایی در ادامه این نوشتار آورده است: «در رده چهارم ارزش گذاری جشنواره های فیلم دنیا، تعداد بیش تری از جشنواره ها را می توان برشمرد. جشنواره های ای اف آی لس آنجلس، فیلم های جدید/کارگردان های جدید نیویورک، استانبول، مستند بیگ اسکای، فریبورگ، هنگ کنگ، جزیره هاینان چین، سیاسی کاراسون، مستند گوانگژو، کپنهاگ، میل ولی، لیدز، گنت، سن فراسیسکو، اسب طلایی تایپه، کودک فرانکفورت، سالونیکا، مستند سالونیکا، مستند دی ام زد کره جنوبی، مستند ای بی اس کره جنوبی، تورین، بلفورت، سه قاره نانت، مونیخ، خیخون، وایادولید، پزارو، ترانسیلوانیا رومانی، توکیو فیلمکس، مراکش، کودک جیفونی، ورزشی میلان، کودک زلین، کودک مالمو، مستند هزاره بلژیک،  کوتاه بوسان، جئونجو کره جنوبی، مانهایم، ملبورن، سیاتل، کمبریج، هنر فیلمبرداری کمرایمیج لهستان، کودک اشلینگل، دنور، سارایوو، واشنگتن دی سی، شیکاگو، دوربان، کارتاژ، سینمای نوین مونترال، مومبای، گوتبورگ، زنان دورتموند، زنان کرتی، سینه کید آمستردام، فبیوفست پراگ، ویلنیوس، صوفیه، بلگراد، پالم اسپرینگز، کلیولند، فیلم هایی از جنوب اسلو، مستقل بوینس آیرس، براتیسلاوا، لیوبلیانا، آسیایی وزول، انیمیشن مونترال، همپتونز،  انیمیشن اوتاوا، انیمیشن سئول، انیمیشن وارنا، سانتا باربارا، ماکائو، کوتاه استانبول، مستند گوانگ ژو چین، ال گونا مصر، فانتزی سیتگس، فانتزی بوچئون، فانتزی نوشاتل، فانتزی بروکسل، فانتزی مونترال، کوتاه ویلا دو کنده پرتغال، فیگوئرا دو فوز پرتغال، اروگوئه، مولف بارسلون، مستند دی پوپولی فلورانس، خاورمیانه اکنون فلورانس، کوتاه اوپسالا، میلان، مستند کاسل، آنونی، هانوی، ترومسو، داک پوینت هلسینکی، واچ داکس ورشو ، مستند موزه هنرهای مدرن نیویورک، مستند مونترال، سینه ژونیور، ویناله، کارگردان های جدید، فیلم های جدید اسپینهو پرتغال، زنان سئول، مونز بروکسل، هوئسکا اسپانیا، مولودیست کیف، کوتاه دراما یونان، سینما دو رئل پاریس، مستند مونیخ، ریو، مستند جیهلاوا، سینانیما پرتغال، مستند هات اسپرینگز، ای اف آی داکس آمریکا، فید مارسی، مستند فول فریم آمریکا، مستند واقعی/غیر واقعی آمریکا در این رده قرار داشته و البته نکته قابل ذکر آنکه، جشنواره های فیلم موجودات زنده ای هستند که متولد می شوند و از این دنیا می روند، رشد می کنند و یا افت!

شماری از جشنواره های رده چهارم شاید در روزگاری در رده بالاتری قرار داشتند اما در سال های اخیر دچار افت شده اند مانند جشنواره سه قاره نانت و یا زمانی جشنواره فیلم بوسان به عنوان مهم ترین جشنواره فیلم قاره آسیا شناخته می شد

اما این رویداد هم از زمان درگذشت کیم جی سئوک، برنامه ریز اصلی خود و نیز تقابل های سیاسی در جشنواره، جایگاه خود را به جشنواره توکیو داده است. مثال دیگر جشنواره فیلم گوتبورگ سوئد است

که در زمانی مهم ترین جشنواره فیلم اسکاندیناوی بود اما این رویداد هم با افت کیفی روبرو شد و هم اکنون جشنواره استکهلم این جایگاه را دارد و حتا در میان جشنواره های فیلم برتر قاره اروپاست.

جشنواره های محلی

بخشی دیگر از جشنواره های فیلم در دنیا وجود دارند که ارزش محلی و منطقه ای داشته و بسیار هم حضور در این رویدادها ارزشمند است اما در اندازه چهار گروه جشنواره های در بالا آمده.

در این رده هم جشنواره های بسیاری وجود دارند مانند تایپه، زرد آلوی طلایی ایروان، باتومی، تفلیس، کرالا، چنای، پونا، بنگلور، لوگزامبورگ سیتی، سنگاپور، آکلند، ولینگتون، گالوی، دوبلین، میامی، آنتالیا، مالاتیا، هاوایی، ونکوور، هامبورگ، ریکیاویک، تراورس سیتی میشیگان، تیرانا، فیلادلفیا، پورتلند، زاگرب، اسپلیت، مینسک، مد فیلم رم، ژنو، بلاک مووی ژنو، کودک المپیا یونان، کودک شیکاگو، حقوق بشر ژنو، هاوانا، گوادالاخارا، مستند حقوق بشز یک دنیا پراگ، جشنواره روی چرخ آنکارا، جنایات و مکافات استانبول، مولف رباط، جوگجا-نتپک اندونزی، آسیایی-آمریکایی نیویورک، آسیایی سن دیگو، کلکته، کالگاری، شرق و غرب اورنبورگ، فوکوئکا، پیونگ یانگ، افق های جدید وروکلاو، مستقل لیسبون، اروسیا نور سلطان، زنگبار، مسلمان کازان، مستند تفلیس، مستند مسکو، بیروت، شرقی ژنو، ویسکانسین، کوتاه ومستند اسماعیلیه، هیوستون، مدیا ویو مجارستان، مستند تایوان، زنان جاروی پرنده ترکیه، عشق و دیوانگی وارنا، عشق و آنارشی هلسینکی، بوردو، بریسبان، کیپ تاون آفریقای جنوبی، سینما و دین ترنتو، دیدار با دیوانگی تورنتو، راه ابریشم چین، راه ابریشم دوبلین، انیما سایروس یونان، آدلاید، اوسنابروک، کودک شارجه، اجیال دوحه،  مستند آنتنا استرالیا، دیدار دوشنبه، مورلیا مکزیک، مستقل آرس لهستان، آسیایی رم، برگن، توفی فست لهستان، برنو جمهوری چک، فانتزی مالاگا، انیمیشن بانیا لوکا بوسنی، اکس گراند ویسبادن، بوسفور استانبول، خروس طلایی و صد گل چین، فورت لادردیل، انکوراج آلاسکا، منار صوفیه، داکا، چشم سوم مومبای، جیپور، کودک سیاتل، مستقل سودان، اسیایی اوزاکا، انیمفست آتن، زاگرب داکس، کارتخنا کلمبیا، …
همانگونه که در این نوشتار چندین بار ذکر شد،

فن آوری های جدید شرایط جدیدی برای عرضه و ارائه فیلم به جشنواره های فیلم به وجود آورده اند که متاسفانه این امکان بیش تر  به گسترش جشنواره های دروغین و غیر واقعی کمک کرده تا تسهیل حضور فیلم ها در جشنواره های!

حال، رده بندی کیفی یک جشنواره فیلم تبدیل به موضوع ثانویه شده است!

به واقع بسیاری از دوستان سینماگر، رسانه ها و مسئولان قدرت تشخیص واقعی و غیر واقعی بودن این رویدادها را هم نداشته و در نتیجه تحت تاثیر اخبار رسانه ای این موفقیت های کاذب و اغراق شده، به تحلیل های غیر علمی و بی پایه دست زده و چه بسا از پی آن به سیاست گذاری هایی  از همان دست!

که نمونه های این اظهارنظرهای مسئولان درباره موفقیت های غیر واقعی فیلم های ایرانی در عرصه های بین المللی  در این چند ساله کم نبوده است!
باری چگونه می توان موفقیت یک فیلم ایرانی و سینمای ایران در حوزه بین الملل را مورد تحلیل قرار داد و چه معیارهایی برای تبیین این موفقیت وجود دارد. چه شاخصه و یا شاخصههایی را برای موفقیت بین المللی یک فیلم ایرانی باید در نظر گرفت. تردیدی نیست که موفقیت در دو بخش فرهنگی و اقتصادی شکل می گیرد و فروش فیلم های ایرانی به پخش کننده های کشورهای مختلف و نمایش عمومی این فیلم ها در سینماها و شبکه های تلویزیونی و خانگی و وی او دی خارج از کشور یک معیار ساده برای تشخیص موفقیت است. متاسفانه فیلم های ایرانی به دلایل مختلف با مشکلات متعددی برای فروش روبرو بوده و این مهم در سال های اخیر به حداقل ممکن رسیده است.
حضور در جشنواره های فیلم مهم و معتبر دنیا یک شاخصه قطعی برای تشخیص موفقیت بین المللی یک فیلم در بخش فرهنگی است.

موفق ترین فیلمساز ایرانی

این نوشتار، تمامی جشنواره های فیلم مهم دنیا را در دوره زمانی سال ۲۰۱۹ و وضعیت فیلم های ایرانی در این رویدادها را مورد بررسی قرار داده است.

سینمای ایران در جشنواره های رده اول جهانی شامل ۵ جشنواره و ۲ جایزه، در ۴ جشنواره با  ۳ فیلم بلند و ۷ فیلم کوتاه/مستند/انیمیشن حضور داشته و یک جایزه دریافت کرده است.

در جشنواره های رده دوم جهانی شامل ۱۱ جشنواره و ۱ جایزه، در ۹ جشنواره با ۱۲ فیلم بلند و ۱۸ فیلم کوتاه/مستند/انیمیشن حضور داشته و ۹ جایزه گرفته است.

در جشنواره های رده سوم جهانی با ۳۲ جشنواره و ۱ جایزه  هم ۲۴ حضور فیلم بلند و ۵۲ حضور فیلم کوتاه/مستند/انیمیشن ثبت کرده و ۱۷ جایزه دریافت کرده است.

در نتیجه در ۵۲ جشنواره و رویداد معتبر جهانی سینمایی در سال ۲۰۱۹، سینمای ایران در مجموع ۱۲۹ حضور شامل ۵۲ حضور فیلم های بلند و ۷۷ حضور فیلم های کوتاه/مستند/انیمیشن داشته و ۳۶ جایزه دریافت کرده است.
این ۱۲۹ حضور در ۵۲ جشنواره مهم جهانی در سال ۲۰۱۹ توسط ۳۸ فیلم کوتاه و ۳۱ فیلم بلند سینمایی شکل گرفته است. فیلم سینمایی “متری شیش و نیم” ساخته سعید روستایی با هشت حضور و چهار جایزه موفق ترین فیلم ایرانی سال ۲۰۱۹ در عرصه های بین المللی بوده است. پس از آن فیلم های “پسر-مادر” ساخته مهناز محمدی با ۴ حضور و یک جایزه و “سرخپوست” ساخته نیما جاویدی با ۴ حضور، “تهران: شهر عشق” ساخته علی جابر انصاری با ۳ حضور و یک جایزه، فیلم مستند “اکسدوس” ساخته بهمن کیارستمی با ۳ حضور و یک جایزه، فیلم کوتاه “تشریح” ساخته سیاوش شهابی، انیمیشن “گرگم و گله می برم” ساخته امیر هوشنگ معین با ۳ حضور و یک جایزه، مستند “کودتای ۳۲” ساخته تقی امیرانی با ۳ حضور و فیلم تجربی “یک ماه برای پدرم” ساخته مانیا اکبری با ۳ حضور و یک جایزه قرار دارند. جدا از دو فیلم “یک ماه برای پدرم” و “کودتای ۳۲” که در کاتالوگ ها به عنوان محصول مشترک ذکر شده اما در خارج از ایران تهیه شده اند، فیلم “اکسدوس” ساخته بهمن کیارستمی موفق ترین فیلم مستند سال ۲۰۱۹ در جشنواره های معتبر جهان بود و فیلم “تشریح” ساخته سیاوش شهابی موفق ترین فیلم کوتاه و “گرگم و گله می برم” ساخته امیر هوشنگ معین هم موفق ترین انیمیشن در همین مقطع.
فیلم هایی با دو حضور در بررسی نهایی زیاد بودند که می توان از “قصر شیرین” ساخته رضا میرکریمی با دو حضور و سه جایزه، “آشو” ساخته جعفر نجفی با دو حضور و دو جایزه، “دلبند” ساخته یاسر طالبی با دو حضور و یک جایزه، “سال دوم دانشکده من” ساخته رسول صدر عاملی با دو حضور و یک جایزه ، “مسخره باز” ساخته همایون غنی زاده با دو حضور و یک جایزه، “همچنان که می مردم” ساخته مصطفی سیاری، “۳ رخ” ساخته جعفر پناهی، “عرق سرد” ساخته سهیل بیرقی، “اقای گوزن” ساخته سید مجتبی موسوی، “کلاس رانندگی” ساخته مرضیه ریاحی، “شهر بازی” ساخته کاوه مظاهری، “پیرمردها نمی میرند” ساخته رضا جمالی، “امتحان” ساخته سونیا حداد، “مانیکور” ساخته آرمان فیاض با دو حضور،… نام برد.
یاید تاکید کرد که این حضورها و جایزه ها تنها جشنواره های مهم و معتبر در سه رده ذکر شده و تنها در سال ۲۰۱۹ را شامل می شود.
بی تردید شماری از افراد، تعداد حضورهای بین المللی فیلم ها در تمامی جشنواره ها و رویدادها، فارغ از کیفیت آنان را مد نظر قرار داده و بدین ترتیب بر اساس کمیت و نه کیفیت، فیلم های دیگری در جدول موفق ترین فیلم های ایرانی در جشنواره های بین المللی سال ۲۰۱۹ قرار می گیرند.»